Trải qua nửa thế kỷ định cư ở Mỹ, người Việt đạt thành công đáng kể trong nhiều lĩnh vực quan trọng, bao gồm truyền thông.
Những nhà báo gốc Việt không chỉ góp phần đưa tin tức về đời sống của đồng hương ở Mỹ mà còn về vấn đề quốc gia và thế giới. Sức ảnh hưởng của họ vượt ra khỏi việc thông tin, giúp công chúng hiểu biết các cộng đồng đa dạng ở Mỹ.
9 KÝ GIẢ NỮ
Anh Đỗ
Anh Đỗ là ký giả kỳ cựu của nhật báo The Los Angeles Times, một trong những tờ báo lớn nhất nước Mỹ. Bà làm việc cho tờ báo này từ năm 2012 tới nay và viết về nhiều vấn đề khác nhau, như người nhập cư, mối qua hệ chủng tộc, và văn hóa Nam California.
Bà nổi tiếng với những bản tin sâu sắc về người Mỹ gốc Việt, cộng đồng LGBTQ và những người bị đánh giá thấp trong xã hội. Những bài báo về văn hóa và chấn thương tâm lý giúp Anh Đỗ đoạt nhiều giải thưởng của đại học Columbia University và Hiệp Hội Ký Giả Người Mỹ Gốc Á, cũng như giành được học bổng báo chí của đại học Yale University.
Năm 2016, Anh Đỗ nằm trong nhóm phóng viên LAT đoạt giải Pulitzer, giải thưởng báo chí danh giá nhất, cho bản “tin nóng” về vụ khủng bố ở San Bernardino. Và năm 2024, bà nằm trong nhóm ký giả lọt vào chung kết giải Pulitzer cho bản “tin nóng” về vụ xả súng ở Monterey Park.
Nhà báo Anh Đỗ sinh ở Sài Gòn, tốt nghiệp đại học USC ngành báo chí và Anh Ngữ. Ngoài LAT, bà từng làm việc cho những tờ báo lớn khác như Seattle Times, Orange County Register, và nhật báo Người Việt, tờ báo Việt Ngữ lớn nhất hải ngoại do thân phụ bà – cố nhà báo Đỗ Ngọc Yến – thành lập.
“Đối với tôi, báo chí như là kho báu. Tôi đọc báo cả đời và luôn trân trọng sức mạnh của thông tin có thể kết nối con người thuộc nhiều tầng lớp và độ tuổi bằng những cách đơn giản nhưng đầy ý nghĩa. Ít có nơi nào giúp chúng ta học nhiều như chạm vào tờ báo hay bấm vào trang web,” Anh Đỗ nói với nhật báo Người Việt nhân dịp bà được LAT bổ nhiệm làm chủ biên giao tế cộng đồng từ Tháng Tư, 2023.
Betty Nguyễn
Là một trong những nhà báo gốc Việt thành công nhất nước Mỹ, Betty Nguyễn từng làm việc cho nhiều đài truyền hình lớn, như CNN, NBC, CBS và ABC, và từng phỏng vấn một loạt nhân vật nổi tiếng, như Đức Đạt Lai Lạt Ma, cựu Tổng Thống George W. Bush, Willie Nelson và Dolly Parton.
Suốt sự nghiệp, Betty Nguyễn không chỉ đưa tin về sự kiện quan trọng trong nước Mỹ, như bầu cử tổng thống năm 2012 và 2016, mà còn sự kiện toàn cầu, như động đất ở Haiti, sóng thần ở Đông Nam Á, Chiến Tranh Iraq và vụ tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden.
Betty Nguyễn sinh năm 1974 ở Sài Gòn, theo Wikipedia. Bà tốt nghiệp đại học University of Texas at Austin loại giỏi, với bằng cử nhân báo chí truyền hình. Năm 2008, bà được trao giải Outstanding Young Texas Ex Award, giải thưởng do hội cựu sinh viên đại học này thành lập để tôn vinh những cựu sinh viên đã đóng góp quan trọng cho sự nghiệp, cộng đồng và đại học này.
Năm 2015, Betty Nguyễn được lưu danh vào Phòng Danh Vọng Á Châu. Năm 2007, Viện Smithsonian vinh danh bà vì công lao của bà với tư cách là người Mỹ gốc Việt đầu tiên làm xướng ngôn viên chương trình tin tức truyền hình quốc gia ở Mỹ.
Năm 2003, bà nhận được giải Emmy cấp vùng cho “Chương Trình Tin Tức Buổi Trưa Xuất Sắc,” và năm 1998, nhận được giải Associated Press cho bản “tin nóng.”
Leyna Nguyễn
Leyna Nguyễn là nhà báo từng năm lần đoạt giải Emmy và có hơn 25 năm kinh nghiệm làm truyền hình. Là gương mặt quen thuộc với khán giả ở Los Angeles nói riêng và Nam California nói chung, bà từng lập kỷ lục là người đầu tiên làm xướng ngôn viên tin tức cho hai đài truyền hình lớn trên cùng thị trường, KCBS và KCAL.
Bà khởi nghiệp truyền hình ở Augusta, Georgia, và từng làm việc cho đài truyền hình hợp tác với NBC hàng đầu ở Sacramento, California, trước khi tới Los Angeles.
Ở lĩnh truyền thông, Leyna Nguyễn làm đủ mọi việc, từ sản xuất chương trình, tường thuật từ hiện trường, tới làm xướng ngôn viên. Bà cũng từng làm phim tài liệu, làm ở đài phát thanh và trên sân khấu, có kinh nghiệm quay phim và dựng phim.
Mỗi khi Hollywood cần ký giả “thứ thiệt” để đóng vai nhà báo, họ tìm tới Leyna Nguyễn! Tính tới nay, bà xuất hiện trong hơn 35 chương trình truyền hình và bộ phim, như “NCIS,” “Supergirl,” “The District,” “Austin Powers,” và “Teenage Mutant Ninja Turtles.”
Sinh ở Việt Nam, Leyna Nguyễn cùng gia đình sang Mỹ năm 1975 rồi sống ở Minnesota một thời gian. Bà lấy bằng cử nhân truyền thông đại chúng chuyên về truyền hình của đại học Webster University ở St. Louis, Missouri, từng làm giáo viên, và “hát karaoke chẳng thua ai!”
Quỳnh Nguyễn
Quỳnh Nguyễn làm phóng viên và nhà sản xuất chương trình cho đài truyền hình khắp nước Mỹ gần 15 năm, trong đó có NBC và ABC. Bà phụ trách cả tin tức nước Mỹ lẫn quốc tế, đặc biệt là tin tức liên hệ với người Mỹ gốc Việt.
Năm 1979, gia đình Quỳnh Nguyễn vượt biên từ Việt Nam khi bà chỉ mới 5 tuổi. Chuyến đi đó được bà kể lại qua cuốn sách được bà viết có tựa đề “Fleeing to Freedom” (tạm dịch: “Chạy Trốn Tới Xứ Tự Do”). Khi tới Mỹ, gia đình bà định cư ở Colorado và bà hiện vẫn sinh sống ở đó.
Quỳnh Nguyễn lấy bằng cử nhân báo chí đại học University of Colorado Boulder. Bà từng đoạt ba giải Emmy trong lĩnh vực truyền hình.
Rosie Nguyễn
Rosie Nguyễn bắt đầu làm ở đài ABC13 vào Tháng Mười Hai, 2021, với vai trò phóng viên phụ trách chủng tộc và văn hóa. Cô là một trong tám nhà báo làm việc cho các đài truyền hình của ABC khắp cả nước, giúp mở rộng phần tin tức về cộng đồng thiểu số.
Ngoài việc tập trung đưa tin về người da màu ở Houston, Texas, cô còn hợp tác với nhóm phóng viên toàn quốc của ABC sản xuất nội dung cho loạt phim tài liệu “Our America” trên kênh Hulu.
Trước khi tới Texas, Rosie Nguyễn từng làm cho đài KTVX ở Salt Lake City, Utah, quê nhà của cô. Ở đó, cô giúp thực hiện chương trình bình luận tin tức buổi tối trực tiếp đầu tiên của thành phố này vào lúc 7 giờ.
Cũng ở Utah, cô đoạt nhiều giải thưởng, trong đó có giải Emmy Breaking News cho phần tường thuật về phong trào biểu tình bạo lực phản đối vụ cảnh sát da trắng sát hại ông da đen George Floyd ở Minneapolis, Minnesota. Cô cũng đoạt vài giải nhất của Hội Nhà Báo Chuyên Nghiệp Utah.
Rosie Nguyễn tốt nghiệp đại học University of Utah và bước vào nghề báo chí là xướng ngôn viên tin buổi sáng cuối tuần cho đài KEZI ở Eugene, Oregon. Cô là con của hai người Việt Nam tị nạn. Cô nói tiếng Việt lưu loát.
Thanh Tân
Thanh Tân là nhà báo, nhà làm phim và nhà bình luận chính trị ở Seattle, Washington. Khởi nghiệp trong phòng tin tức đài truyền hình, bà viết và tường thuật theo hướng khuyến khích đối thoại và giải quyết vấn đề. Tác phẩm của bà được đăng trên nhiều tờ báo lớn, như Seattle Times, Texas Tribune và New York Times.
Đam mê lịch sử và tự hào về nguồn gốc Việt Nam của mình, Thanh Tân thành lập và điều khiển “Second Wave,” chương trình podcast nổi tiếng trên đài phát thanh KUOW và PRX về người Việt sau Chiến Tranh Việt Nam. Khi thủ đô Kabul thất thủ hồi Tháng Tám, 2021, bà đồng sáng lập Viets for Afghans, dự án viện trợ thiện nguyện do người Mỹ gốc Việt phụ trách, để huy động cộng đồng giúp đỡ người Afghanistan tị nạn. Công việc đó tạo cảm hứng cho bà lần đầu tiên làm đạo diễn, với bộ phim tài liệu dài năm tập – “Refuge After War” (tạm dịch “Tị Nạn Sau Chiến Tranh”) – cho đài KCTS.
Là con của đôi vợ chồng người Việt tị nạn và là người đầu tiên sinh ở Mỹ trong gia đình bà, Thanh Tân viết báo và tường thuật với góc nhìn độc đáo của người Mỹ gốc Việt. Công sức của bà được công nhận bằng nhiều giải thưởng quý giá, gồm hai giải Emmy và hai giải Sigma Del Chi liên tiếp của Hội Nhà Báo Chuyên Nghiệp.
Thúy Vũ
Thúy Vũ là nhà báo, xướng ngôn viên và người điều hợp chương trình từng bảy lần đoạt giải Emmy. Nội dung mà bà thực hiện vô cùng đa dạng, từ tranh luận tổng thống tới nấu ăn.
Bà từng nổi tiếng với chương trình Newsroom của đài phát thanh KQED, chương trình phỏng vấn và phân tích tin tức sâu sắc, giúp thính giả hiểu cặn kẽ vấn đề. Bà cũng từng làm người điều hợp chương trình của LinkAsia.
Trước khi gia nhập KQED và Link Asia, bà Thúy cùng điều hợp chương trình “Eye on the Bay” của đài truyền hình CBS5, chương trình tạp chí hằng đêm duy nhất nói về đời sống ở San Francisco Bay Area.
Từ lâu, bà là gương mặt và giọng nói quen thuộc với cư dân Bay Area. Bà từng làm xướng ngôn viên tin tức và phóng viên của đài nhiều đài truyền hình khác nhau ở Bay Area, như ABC7, CBS5, KTVU, KQED-FM và National Public Radio (NPR).
Năm 2010, bà Thúy được Liên Minh Quốc Gia Phụ Nữ Trong Truyền Thông bình chọn là Phóng Viên Xuất Sắc. Bà đoạt giải Emmy và giải Associated Press cho bài tường thuật về lễ kỷ niệm 30 năm ngày chuyến bay đầu tiên của Operation Babylift, chiến dịch giải cứu trẻ mồ côi ngay trước khi Sài Gòn thất thủ vào năm 1975.
Theo Wikipedia, bà Thúy sinh ở Việt Nam. Năm 1975, bà và gia đình vượt biên rồi định cư ở Duluth, Minnesota. Năm 1985, bà tốt nghiệp trường trung học Independence High School ở San Jose, California. Năm 1992, bà lấy bằng cử nhân danh dự về hùng biện của đại học University of California, Berkeley.
Trâm Mai
Trâm Mai là xướng ngôn viên và phóng viên đài 12 News (đài hợp tác với NBC) ở Phoenix, Arizona. Bà tham gia nhóm tin tức của đài này từ năm 2003 và nổi tiếng là nhà báo đa tài và siêng năng. Nội dung bà phụ trách gồm tin nóng, phóng sự, và bài phân tích.
Bà từng tường thuật những sự kiện thuộc loại lớn nhất nước Mỹ, từ bão ở Florida tới sự kiện Thượng Nghị Sĩ John McCain qua đời và cuộc biểu tình lịch sử “Red for Ed” của giáo viên ở Arizona.
Bà Mai khởi nghiệp làm phụ tá sản xuất chương trình cho đài KABC ở Los Angeles năm 1995. Lần đầu tiên bà làm phóng viên là cho đài WOFl ở Orlando, Florida. Một năm sau, bà bắt đầu làm việc cho CFN-13 ở Volusia County, Florida. Sau đó, bà làm phóng viên và xướng ngôn viên ở Columbus, Ohio, ba năm tới khi gia nhập đài KPNX năm 2003. Bà từng hai lần đoạt giải Emmy Xướng Ngôn Viên Xuất Sắc Nhất và nhiều giải thưởng khác.
“Làm báo không chỉ là tường thuật tin tức, mà còn là kết nối với mọi người và tạo sự khác biệt trong đời sống của họ,” bà cho hay.
Bà Mai sinh năm 1974 ở Sài Gòn. Bà cùng gia đình lên chuyến bay cuối cùng rời khỏi Việt Nam trước khi Sài Gòn thất thủ vào năm 1975. Bà tốt nghiệp đại học Arizona State University với bằng cử nhân báo chí truyền hình và phát thanh vào năm 1996.
Vicky Nguyễn
Vicky Nguyễn là phóng viên điều tra và phụ trách người tiêu dùng cho đài NBC News. Khán giả có thể xem những bài phóng sự của bà khắp chương trình của đài này, như “Today Show,” “3rd Hour of Today,” “Nightly News with Lester Holt” và “NBC News Now.”
Bà nổi tiếng qua những bài tường thuật về vấn đề của người tiêu dùng, y tế và cải cách tư pháp hình sự. Những bài tường thuật của bà làm lộ ra nhiều vấn đề quan trọng, giúp làm thay đổi chính sách và ra luật bảo vệ người tiêu dùng. Bà đoạt nhiều giải Emmy về báo chí điều tra.
Vicky Nguyễn sinh ở Sài Gòn. Bà kể gia đình bà vượt biên vào ngày 4 Tháng Năm, 1979. Sau hai ngày hai đêm lênh đênh trên biển và bị hải tặc Thái Lan tấn công, thuyền của họ cập vào đảo Pulau Bidong, Malaysia. Gia đình bà ở trại tị nạn tại đó 10 tháng rồi được một gia đình ở Eugene, Oregon, bảo lãnh sang Mỹ.
Sau khi lớn lên ở Eugene, Reno, San Jose, và Santa Rosa, bà học đại học University of San Francisco. Bà khởi nghiệp truyền hình tại kênh News 13 ở Orlando, Florida, rồi làm việc cho nhiều kênh khác khắp nước Mỹ, như KOLO-TV, Fox10, NBC11 (nay là NBC Bay Area), trước khi từ California bay sang New York năm 2019 làm phóng viên điều tra cho NBC News.
5 KÝ GIẢ NAM
Mặc dù nhiều nhà báo Mỹ gốc Việt thành công là phụ nữ, nhưng cũng có nam ký giả gốc Việt đóng góp lớn cho báo chí Mỹ. Sau đây là một số cái tên đáng chú ý:
Alexander Nguyễn
Là nhà sản xuất truyền thông đa phương tiện (multimedia), Alexander Nguyễn sản xuất nội dung cho tất cả nền tảng của đài KPBS ở San Diego, Nam California, gồm trang web và mạng xã hội.
Ông phụ trách khu vực Nam California cho nhiều công ty truyền thông, như Patch, Times of San Diego, MyNewsLA.com, và NBC San Diego, nơi ông đoạt một giải Emmy và vài giải thưởng của Hội Nhà Báo Chuyên Nghiệp và Câu Lạc Bộ Báo Chí San Diego cho tác phẩm báo chí của ông.
Ông Alexander là thành viên Hiệp Hội Nhà Báo Mỹ Gốc Á Châu, Hội Nhà Báo Chuyên Nghiệp và Câu Lạc Bộ Báo Chí San Diego. Ông có bằng cao học đại học University of Southern California và bằng cao học báo chí sáng tạo đại học Syracuse University.
Trên trang web việc làm LinkIn, ông Alexander tự giới thiệu ông là nhà báo, diễn viên và người điều hợp chương trình truyền hình. Ông cũng cho biết ông có nhiều kinh nghiệm về quản trị văn phòng, quản trị dự án, tiếp thị, quan hệ công chúng và sử dụng mạng xã hội.
Andrew Bá Trần
Andrew Bá Trần là phóng viên điều tra bằng dữ liệu của báo Washington Post. Ông thuộc nhóm phản ứng nhanh của tờ báo uy tín hàng đầu nước Mỹ này, từng phân tích đại dịch COVID-19 ảnh hưởng không đồng đều như thế nào đối với một số cộng đồng, nạn sử dụng thuốc opioids tràn lan ở Mỹ và tình trạng bạo lực cánh hữu gia tăng.
Năm 2018, ông Andrew đoạt giải Pulitzer Phóng Sự Điều Tra. Trước Washington Post, ông làm chủ biên dữ liệu cho tổ chức truyền thông bất vụ lợi và phi đảng phái The Connecticut Mirror và là biên tập viên dữ liệu cho báo Boston Globe. Ông cũng từng làm trong phòng tin tức báo The Virginian-Pilot và báo Sun-Sentinel.
Ông Andrew từng dạy báo chí dữ liệu tại đại học Wesleyan University và làm giáo sư thỉnh giảng đại học American University. Ông từng là thành viên chương trình Metpro Fellow và Chips Quinn Scholar. Ông tốt nghiệp đại học University of Texas.
Andrew Lâm
Andrew Lâm (Lâm Quang Dũng) hiện là chủ biên trang web cơ quan truyền thông bất vụ lợi New America Media có trụ sở ở San Francisco, theo Wikipedia. Ông cũng là nhà báo và nhà văn.
Năm 2005, ông xuất bản quyển sách “Perfume Dreams” nói về bản sắc của người Việt ở Mỹ. Năm 2006, ông đoạt giải PEN/Beyond Margins Award cho quyển “Perfume Dreams: Reflections on the Vietnamese Diaspora.” Ngoài ra, ông còn là tác giả hai quyển sách ăn khách khác: “East Eats West: Writing in Two Hemispheres” và “Birds of Paradise Lost.”
Ông Andrew từng làm bình luận viên chương trình “All Things Considered” của đài phát thanh NPR suốt tám năm và còn cộng tác với một số công ty truyền thông lớn khác, như Huffington Post và New York Times.
Ông Andrew sinh năm 1964 ở miền Nam Việt Nam và là con trai Tướng Lâm Quang Thi của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa. Thời còn ở Việt Nam, ông học trường Lycee Yersin ở Đà Lạt. Khi sang Mỹ, ông học đại học University of California, Berkeley, chuyên ngành hóa sinh.
Duy Linh Từ
Duy Linh Từ là nhà giáo, nhà báo và nhà làm phim tài liệu. Tác phẩm của ông nói về nhiều đề tài đa dạng, như biến đổi khí hậu, công bằng xã hội, di trú, chiến tranh và thân phận con người. Tác phẩm của ông từng được đăng trên PBS, New York Times và nhiều công ty truyền thông lớn khác. Ông còn là tác giả hai quyển sách “Narrative Storytelling for Multimedia Journalists” và “Video Journalism and Documentary Storytelling: A Professional Guide.”
Ông tốt nghiệp trường Columbia University Graduate School of Journalism và làm giáo sư cho trường này hơn 20 năm qua, giảng dạy kỹ năng làm báo, tường thuật bằng video và làm phim tài liệu.
Phim tài liệu Giáo Sư Duy Linh Từ từng tham gia thực hiện gồm: “Deepsouth,” “The Wait at Matamoros,” “Picture a Scientist” và “The Last Holdouts.” Ông là thành viên ban quản trị tổ chức The Economic Hardship Reporting Project, tạp chí Columbia Journalism Review và tổ chức The Video Consortium.
Thuận Phạm
Mặc dù nổi tiếng với vai trò kỹ sư công nghệ, ông Thuận Phạm cũng viết báo về người Việt Nam tị nạn và người nhập cư Mỹ. Ông thường được phỏng vấn và xuất hiện trên báo chí để kể về con đường từ một người Việt bỏ nước ra đi sau biến cố năm 1975 tới một kỹ sư công nghệ thành công hàng đầu ở Silicon Valley.
Năm 1979, khi mới 12 tuổi, ông Thuận cùng với mẹ và em trai vượt biên bằng con tàu đánh cá chở hàng chục người. Sau 10 tháng ở trại tị nạn Indonesia, gia đình ông tới Maryland, và vốn là học sinh xuất sắc, ông được học ở đại học Massachusetts Institute of Technology (MIT), nơi ông lấy bằng cao học kỹ thuật điện. Sau đó, ông chuyển tới Silicon Valley, bắt đầu làm trong phòng thí nghiệm của Hewlett Packard. Ông được biết đến nhiều nhất khi làm giám đốc công nghệ của Uber từ năm 2013 tới 2020.
Theo Thanh Long/NVO