Ước tính số lượng sinh viên quốc tế tại các trường đại học Hoa Kỳ sẽ giảm 150.000 người vào mùa thu năm nay do các chính sách mới ban hành của chính quyền Trump. Tình hình đảo lộn này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến các trường đại học và kinh tế địa phương.
RFI Tiếng Việt giới thiệu bài vIết của bà Tara Sonenshine, nhà nghiên cứu tại Trường Luật và Ngoại giao Fletcher thuộc Đại học Tufts. Bà từng là thứ trưởng Ngoại Giao dưới chính quyền Obama, đã giám sát nhiều chương trình trao đổi sinh viên toàn cầu.
Thay đổi khung cảnh của các trường đại học
Lúc này là thời điểm các sinh viên quay trở lại trường học. Mọi năm, khuôn viên các trường đại học Mỹ, từ Tucson (Arizona) đến Tallahassee (Florida), đều nhộn nhịp hoạt động. Tuy nhiên, năm nay đang xuất hiện một xu hướng mới yên ắng hơn nhiều.
So với năm học 2024-2025, dự kiến số lượng sinh viên quốc tế nhập học vào mùa thu năm nay sẽ giảm từ 30% đến 40%, theo NAFSA - Hiệp hội các nhà Giáo dục Quốc tế (một tổ chức phi lợi nhuận về giáo dục quốc tế) và JB International( công ty chuyên về công nghệ giáo dục, có thu lợi).
Tổng cộng, ước tính có khoảng 150.000 sinh viên quốc tế sẽ không đến Mỹ nhập học trong vài tuần tới, nguyên nhân là do các quy định mới về cấp visa. Đại sứ quán, lãnh sự quán Mỹ ở nhiều nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Nigeria và Nhật Bản đã hủy nhiều cuộc hẹn phỏng vấn xin cấp visa du học.
Trong năm học 2023-2024, có hơn 1,1 triệu sinh viên quốc tế tại các trường đại học Mỹ , hơn một nửa trong số đó đến từ Trung Quốc hoặc Ấn Độ, theo Viện Giáo dục Quốc tế (Institute for International Education), cơ quan giám sát các chương trình dành cho sinh viên nước ngoài và cung cấp dữ liệu đầy đủ nhất hiện nay.
Sự sụt giảm mạnh về số lượng sinh viên quốc tế như vậy có thể khiến nền kinh tế Mỹ mất tới 7 tỷ đô la trong năm học 2025-2026, theo ước tính của NAFSA.
Trung bình, cứ ba sinh viên quốc tế tại Mỹ sẽ tạo ra hoặc duy trì một việc làm cho người Mỹ, nhờ vào khoản chi tiêu khoảng 35.000 đô la của mỗi sinh viên cho ăn ở, đi lại và các chi phí khác.
Theo tác giả bài viết, khủng hoảng sinh viên quốc tế này sẽ kéo theo những hệ quả kinh tế nghiêm trọng, có thể kéo dài trong nhiều năm.
Xu hướng đảo chiều nhanh chóng
Sinh viên quốc tế bắt đầu đến Mỹ từ đầu thế kỷ 20, khi các nhà hảo tâm giầu có như gia đình Carnegie, Rockefeller và Mott tìm cách gửi giới nghiên cứu đại học Mỹ ra nước ngoài. Họ đã góp phần tạo ra các quỹ học bổng quốc tế, sau này thường được tài trợ bởi chính phủ liên bang, như chương trình Fulbright – cấp học bổng cho sinh viên Mỹ nghiên cứu ở nước ngoài.
Năm 1919, các tổ chức phi lợi nhuận như Viện Giáo dục Quốc tế đã làm trung gian giữa sinh viên quốc tế và các trường đại học Mỹ.
Số lượng sinh viên quốc tế đăng ký học tại Mỹ liên tục tăng sau Thế chiến II, khi việc đi lại trở nên dễ dàng và ít tốn kém hơn. Nếu năm học 1949-1950 có 26.000 sinh viên quốc tế trong các trường đại học Mỹ, thì ba thập kỷ sau, con số này đã lên tới 286.343. Thập niên 1990, mỗi năm có hơn 400.000 sinh viên quốc tế học tại các trường Mỹ. Con số này tiếp tục tăng, vượt 500.000 vào đầu những năm 2000. Đến năm học 2015-2016, lần đầu tiên số sinh viên quốc tế tại Mỹ vượt mốc 1 triệu người.
Năm 1949-1950, sinh viên quốc tế chỉ chiếm 1% trong tổng số 2,4 triệu sinh viên tại Mỹ, thì đến năm 2023-2024, họ chiếm khoảng 6% trong tổng số 18,9 triệu sinh viên, theo Viện Di cư (Migration Institute). Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn thấp hơn nhiều so với các nước khác. Ví dụ, sinh viên quốc tế chiếm 38% tổng số sinh viên tại các trường đại học Canada, 31% tại Úc và 27% tại Vương quốc Anh trong năm học 2024-2025.
Cảnh báo từ chính quyền Trump đối với sinh viên quốc tế
Trong vòng 90 ngày sau khi trở lại cầm quyền, Tổng thống Donald Trump đã viện dẫn Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch năm 1952, theo đó trao cho Ngoại trưởng quyền trục xuất sinh viên quốc tế nếu hành vi của họ đe doạ lợi ích chính sách đối ngoại của Mỹ. Kể từ đó, chính phủ Mỹ đã hủy visa của 6.000 sinh viên quốc tế, theo thông tin từ Bộ Ngoại Giao Mỹ vào tháng 8/2025.
Đã có nhiều vụ bắt giữ sinh viên quốc tế gây chú ý, trong đó có Rumeysa Ozturk, nữ sinh viên Thổ Nhĩ Kỳ tại Đại học Tufts (Massachusetts). Nhân viên di trú bắt giữ cô vào tháng 3/2025 sau khi visa của cô bị huỷ. Việc bắt giữ này diễn ra một năm sau khi cô đồng tác giả một bài báo kêu gọi Đại học Tufts công nhận tội diệt chủng tại dải Gaza và cắt đứt quan hệ với các doanh nghiệp liên quan đến Israel.
Ngoại trưởng Marco Rubio đã ủng hộ việc bắt giữ Ozturk, tuyên bố vào tháng 3 rằng chính phủ sẽ không cấp visa cho những người đến Mỹ với mục đích “phá hoại trường đại học, quấy rối sinh viên, chiếm giữ tòa nhà, gây rối.”
Đến tháng 5/2025, một thẩm phán liên bang phán quyết không có bằng chứng cho thấy Ozturk là mối đe dọa thực sự đối với Mỹ, nên cô đã được thả khỏi trung tâm giam giữ di dân.
Tuy nhiên, việc bắt giữ cô trùng hợp với các vụ bắt giữ sinh viên nước ngoài tgây ồn ào truyền thông, như trường hợp Mahmoud Khalil, nghiên cứu sinh tại Đại học Columbia (New York), có thẻ cư trú thường xuyên tại Mỹ. Anh bị bắt sau khi tham gia biểu tình ủng hộ quyền của người Palestine. Những vụ bắt giữ đó gửi đi thông điệp tới sinh viên quốc tế rằng: “Đến Mỹ giờ đây không còn an toàn như trước.”
Chính quyền cũng công bố thêm nhiều thay đổi gây khó khăn hơn cho việc lưu trú của sinh viên nước ngoài hơn, như chính sách hạn chế nhập cảnh từ năm 2025, cấm hoặc hạn chế người đến từ 19 quốc gia, chủ yếu ở Trung Đông và châu Phi.
Tháng 8, chính quyền còn cho biết ý định sẽ giới hạn thời gian lưu trú của sinh viên quốc tế tối đa 4 năm. Hiện tại, sinh viên tốt nghiệp được ở lại Mỹ 60 ngày trước khi phải xin visa lao động hoặc giấy phép khác để tiếp tục cư trú hợp pháp.
Bài toán kinh tế rõ ràng
Đại học New York, Đại học Northeastern ở Boston (Massachusetts) và Đại học Columbia là những trường có số lượng sinh viên quốc tế đông nhất năm học 2023-2024. Tuy nhiên, họ không chỉ tập trung ở các thành phố lớn thiên về ủng hộ Đảng Dân chủ.
Đại học Arizona xếp thứ tư về số sinh viên quốc tế, còn Đại học Purdue, bang Indiana và Đại học Bắc Texas cũng nằm trong top 10 các trường đón đông sinh viên ngoại quốc.
Tất cả các trường này, cùng với nhiều trường khác như các đại học ở Kansas City (Missouri), sẽ phải chịu hậu quả tài chính từ việc chính quyền Mỹ hạn chế tiếp nhận sinh viên quốc tế.
Cuối cùng tác giả kết luận Mỹ trong tương lai nên tăng thay vì giảm số lượng sinh viên quốc tế được đón nhận.
Theo RFI