Khi vừa xuất hiện đoạn video do AI tạo ra với cảnh Tổng Thống Trump lái máy bay thả “chất lỏng” lên đầu những người tham gia cuộc biểu tình “No Kings” ngày 18 Tháng Mười, nhiều người không tin đó là “sản phẩm văn hóa” của đương kim tổng thống Hoa Kỳ! Ai cũng biết Trump thích làm những chuyện “phi thường” nhưng “ị” lên đầu hàng triệu người dân là chuyện vượt quá mọi giới hạn mà ngay cả thường dân với nhau cũng không dám làm, huống hồ là tổng thống Mỹ.
Những “trò đùa” của một nguyên thủ cường quốc
Chẳng biết chuyện gì xảy ra nếu Joe Biden làm video AI “ị” lên hàng triệu cử tri MAGA, nhưng với vụ việc đang đề cập, MAGA nói riêng và Cộng Hòa nói chung coi đó chẳng là vấn đề gì to tát.
Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson nói: “Tổng thống sử dụng mạng xã hội để làm rõ quan điểm. Có thể nói, ông ấy là người sử dụng mạng xã hội hiệu quả nhất lịch sử. Ông ấy sử dụng châm biếm để nêu quan điểm, chứ không kêu gọi sát hại các đối thủ chính trị…”
Video AI rải phân lên đầu người dân biểu tình trong ôn hòa không phải là video duy nhất và là video đầu tiên của Trump khiến dư luận chú mục và tranh cãi.
Theo The New York Times, từ cuối năm 2022 đến trước ngày 18 Tháng Mười, Tổng Thống Trump đã đăng ít nhất 62 hình ảnh hoặc video do AI tạo ra. Tất cả đều mang nội dung nhạo báng, tấn công đối thủ chính trị, hoặc tâng bốc bản thân. Tổng cộng, Trump (ít nhất 14 lần) đã dùng hình ảnh AI để tấn công các đối thủ, từ những gương mặt “kinh tởm” trong đảng Dân Chủ đến những kẻ “không ưa nổi” trong đảng Cộng Hòa.
Trong giai đoạn chuẩn bị cuộc bầu cử 2024, Trump đăng ít nhất 19 hình ảnh hoặc video AI để tuyên truyền cổ xúy cho chiến dịch tranh cử của ông. Năm nay, Trump đã đăng ít nhất bảy lần những hình ảnh-video với nội dung ca ngợi chính sách của mình; đồng thời chế giễu các ý kiến chỉ trích. Trump cũng đăng ít nhất 21 hình ảnh tôn vinh cá nhân ông, từ việc được trao giải Nobel Hòa Bình, được phong làm vua, làm siêu nhân giải cứu nước Mỹ đến việc trở thành Đức Giáo Hoàng.
Tòa Bạch Ốc nói rằng đó là một phần trong chiến lược truyền thông xã hội rất thành công của Trump. “Không lãnh đạo nào sử dụng mạng xã hội để giao tiếp trực tiếp với người dân Mỹ một cách sáng tạo và hiệu quả như Tổng Thống Trump,” phát biểu của Liz Huston, phó thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc.
Trung tuần Tháng Mười, Trump đăng hai video AI. Trong một video, người ta thấy cảnh Lãnh Đạo Thiểu Số Hạ viện Hakeem Jeffries (Dân Chủ, New York) đội nón sombrero, để ria mép và nhảy theo nhạc mariachi. Trong một video khác, Hakeem Jeffries xuất hiện cạnh Lãnh Đạo Thiểu Số Thượng Viện Chuck Schumer (Dân Chủ-New York), với lời than thở của Chuck Schumer: “Chẳng ai thích đảng Dân Chủ nữa.” Gần như cùng lúc, Thượng Nghị Sĩ Ted Cruz (Cộng Hòa-Texas) cũng tung ra video AI với cảnh 44 thượng nghị sĩ Dân Chủ đội nón sombrero, để ria mép và lắc lư trong nền nhạc “Macarena.”
Liên quan vụ sombrero, Juan Proaño, giám đốc điều hành Liên Đoàn Công Dân gốc Mỹ Latin (LULAC), nói rằng ý nghĩa của chiếc nón sombrero – một trong những biểu tượng tự hào trong văn hóa Mexico – đã bị bóp méo.
“Ở Mỹ, nó bị dùng như một hình ảnh minh họa xấu xí để mô tả dân Mexico là đám người lười nhác, suốt ngày chỉ biết nằm ườn ra ngủ và lấy sombrero che mặt” – Juan Proaño nói – “Khi người ta dùng những chi tiết như ria mép, nón sombrero… để hạ thấp cả một cộng đồng thì đó là hành vi phân biệt chủng tộc.”
Liên minh các tổ chức bảo vệ quyền của người gốc Latin được dẫn đầu bởi nhóm Voto Latino cũng lên án Trump việc lan truyền “ngôn ngữ thù ghét.”
Họ nói: “Tòa Bạch Ốc phải hướng đến sự liêm chính và đoàn kết thay vì bêu xấu một cộng đồng vốn luôn đóng góp cho nền kinh tế, văn hóa và dân chủ của chúng ta.” Rằng “hành vi sử dụng AI để khuếch đại định kiến thù hận là vô trách nhiệm và mang tính sai lệch thông tin.”
Tuy nhiên, tương tự việc Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson “xuề xòa” rằng video thải chất bẩn lên đầu hàng triệu người dân chẳng có gì to tát, Phó Tổng Thống J.D. Vance cũng nói những video AI của Trump chỉ mang tính “hài hước” và rằng Trump chỉ đang “đùa vui.”
Trong thực tế, Trump đã vô số lần “đùa vui” và thể hiện “khiếu hài hước” bằng thứ ngôn ngữ mà chắc chắn không bất kỳ nguyên thủ thế giới nào dám làm đối với người dân của họ, kể cả Tập Cận Bình, Vladimir Putin hoặc thậm chí Kim Jong Un.
Tháng Chín, 2024, trong cuộc tranh luận truyền hình trực tiếp với ứng cử viên Kamala Harris, Trump khẳng định có một đám nhập cư Haiti ở Michigan ăn thịt chó mèo. Phát ngôn này lập tức biến thành trò cười trên mạng. Phản ứng lại, Trump “sản xuất” loạt hình ảnh AI với cảnh mình đang ôm ấp chó, mèo, và cả vịt. Ngoài ra, Trump cũng làm một ảnh AI với cảnh chú mèo cầm tấm bảng ghi “Kamala hates me.”
Trong một ảnh AI khác, người ta thấy Kamala Harris đứng trước đám đông cử tri, dưới lá cờ đỏ búa liềm… Và trong những video AI bôi nhọ đối thủ, không video nào kinh khủng bằng video với cảnh Barack Obama đang ngồi nói chuyện với Trump thì FBI bất ngờ xuất hiện, đè Obama, ấn đầu ông xuống chân Trump và sau đó còng tay dắt đi trong khi Trump cười hể hả. Điều đáng nói là các tín đồ MAGA luôn háo hức bấm nút “like” và “share” nhiệt tình những bức ảnh-video giả này.
Đến nước này, đừng nói với nhau chuyện đạo đức…
Sự khoái trá dùng công cụ AI để “nêu quan điểm” của Trump bắt đầu tăng tốc từ khi Trump trở lại Tòa Bạch Ốc vào Tháng Giêng. Trên trang cá nhân Truth Social, Trump liên tục đăng hình hoặc video giả, như thể có một đội ngũ IT chuyên sử dụng công cụ AI và được đặc trách thực hiện “sứ mạng đặc biệt” theo yêu cầu của Trump. Khi tự “bổ nhiệm” làm người đứng đầu Trung Tâm Trình Diễn Nghệ Thuật Kennedy, Trump đăng một bức ảnh chụp mình là nhạc trưởng. Khi nói về việc Canada trở thành tiểu bang thứ 51, Trump đăng ảnh ông đứng trên đỉnh núi băng giá với lá cờ Canada bay phần phật…
Trong một video AI khác, Trump trở thành nghệ sĩ dương cầm đang hùng hục gõ phím trên cây piano sơn cờ Mỹ. Trong một ảnh được tung ra vào tháng thứ sáu của nhiệm kỳ, Trump là một người rắn rỏi và cơ bắp, sau lưng có hai đại bàng “hộ vệ.” Trong một ảnh khác, Trump trong vai một hiệp sĩ Jedi của Star Wars, cầm thanh gươm với ánh sáng đỏ rực, thể hiện màu của lòng yêu nước, với sứ mạng giải cứu thiên hà khỏi thế lực tà ác…
Dù đăng chính thức trên trang cá nhân nhưng Trump không chịu trách nhiệm cho nội dung những bức ảnh chế. Chính ông nói, “nếu có chuyện gì thật sự tệ hại xảy ra, có khi tôi chỉ cần đổ cho AI” (“If something happens that’s really bad, maybe I’ll have to just blame AI”).
Tháng Bảy, trên danh khoản X, Tòa Bạch Ốc viết: “Không có chỗ nào trong Hiến Pháp nói rằng chúng tôi không được đăng meme cả.” Cùng với “tuyên ngôn” này là bức ảnh chụp tấm bảng cắm ở bãi cỏ Tòa Bạch Ốc ghi hàng chữ lộn xộn (nhằm chế nhạo những người chỉ trích): “oMg, diD tHe wHiTE hOuSE reALLy PosT tHis?”
Điều đáng nói nhất trong toàn bộ vụ việc là một khi bị sỉ nhục, người ta bắt đầu phản ứng bằng chính “công thức” tương tự. Chỉ vài giờ sau khi xuất hiện video AI có cảnh Trump thả chất bẩn lên đầu người biểu tình, mạng xã hội lập tức tràn ngập video “phản đòn”: máy bay thả phân lên đầu Trump – khi ông đang chơi golf, đang phát biểu, hay ngồi trong Phòng Bầu Dục. Có cả những video AI cho thấy Trump và những gương mặt chủ chốt trong nội các bị “tắm” ngập ngụa trong chất bẩn.
Đằng sau tất cả chuyện này, cái đáng sợ không chỉ là sự bẩn thỉu của hình ảnh mà là sự tê liệt một cách tuyệt đối về mặt đạo đức. Khi phe MAGA xem chuyện Trump “ị” lên đầu người khác là bình thường thì phe đối lập cũng coi việc dội phân lên “kẻ đầu têu” là điều tự nhiên, là “châm biếm cho vui.”
Hả hê và tức giận – tức giận và hả hê, xảy ra gần như cùng lúc. Hai phía, trong cơn thù hận, đều trượt vào cùng một vũng lầy. Tất cả cho thấy mọi thứ không còn là châm biếm chính trị mà là sự thoái hóa của văn hóa công chúng, khi người ta nghĩ rằng “mình có quyền bẩn” bởi đối phương chơi bẩn trước. Khi cả hai phe cùng tin như vậy, mọi giới hạn và lằn ranh về nhân phẩm và đối xử văn minh đều bị vất đi.
Cách đây không lâu, có thể nói việc Trump sử dụng “truyền thông hỗn loạn” để gây chú ý là một chiến lược thành công thì giờ đây, có thể thấy điều đó ngày càng phản tác dụng, khi chẳng còn ai ngại “ăn miếng trả miếng” bằng trò y hệt; và ai cũng xem đó là “phản ứng đáp trả tự nhiên,” một cách “bình thường.”
Làm ơn, đến nước này, đừng nói với nhau cái gì là đạo đức và thứ nào là liêm sỉ – có lẽ người ta đang nói với nhau như thế.
Nói cách khác, Trump càng thô tục thì những gì ông nhận lại cũng thô tục không kém. Hậu quả lâu dài về mặt xã hội của không khí độc hại này không chỉ là sự hỗn loạn chính trị mà còn là sự bầy hầy văn hóa. Có bao giờ, cách đây không lâu, có ai hình dung rằng ngày mai của văn hóa Mỹ được định hình trên những “nền tảng” như những gì đang diễn ra, như thế này, ở ngày hôm nay?
Theo NVO