Khi quyết định tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, tổng thống Mỹ Donald Trump đang chuyển hướng sự chú ý và các nguồn lực của Hoa Kỳ sang một vùng Trung Đông bất ổn. Tuy nhiên, theo nhận định của giới quan sát tại châu Á, nguyên thủ Mỹ đang tạo ra một khoảng trống chiến lược ở vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương có lợi cho Trung Quốc, đặt các đối tác và đồng minh châu Á trong vòng nguy hiểm.
Một mặt, theo phân tích từ chuyên gia quân sự Jennifer Kavanagh, thuộc trung tâm tư vấn đối ngoại Defense Priorities, trụ sở tại Washington, trên trang Nikkei Asia ngày 23/06/2025, bất chấp việc oanh kích bằng các loại bom hạng nặng, nhiều dấu hiệu cho thấy chiến dịch quân sự này của Mỹ đã không đạt được mục tiêu sau cùng là loại bỏ con đường chế tạo bom hạt nhân của Iran.
Đợt dội bom « một lần duy nhất » này đã không thể chấm dứt, mà chỉ có thể làm chậm lại tham vọng hạt nhân của Iran, bởi vì kho dự trữ uranium được làm giàu và các thành phần máy ly tâm của nước này dường như đã được chuyển khỏi các cơ sở cất trữ ban đầu và rất có thể đã được phân tán khắp cả nước, khiến cho khó tìm thấy hơn.
Khi chọn sử dụng vũ lực chống Iran, nguyên thủ Mỹ xem như đã hy sinh đòn bẩy ngoại giao của chính mình. Chế độ Hồi giáo thần quyền không còn mấy động lực để quay lại đối thoại với Mỹ khi không còn lý do gì để tin vào lời nói của Donald Trump sau hai lần tổng thống Mỹ tự cho phép mình phá hỏng các cuộc đàm phán : Lần đầu tiên là bật đèn xanh cho chiến dịch của Israel, để rồi 10 ngày sau đó đưa Hoa Kỳ tham chiến cùng với Israel.
Hệ quả là, theo bà Jennifer Kavanagh, cách hành xử này của Mỹ không những đưa ra hình ảnh một nước Mỹ không đáng tin cậy, mà còn thôi thúc Teheran gia tăng nỗ lực chạy đua vũ trang hạt nhân khi cho rằng việc sở hữu bom hạt nhân là biện pháp tự vệ duy nhất cho chế độ. Các quốc gia khác ở Trung Đông, Châu Âu và Châu Á cũng có thể đi đến kết luận tương tự, và tình hình này về lâu dài sẽ dẫn đến nguy cơ phổ biến hạt nhân không chỉ tại Iran mà còn ở cả những nơi khác.
Mặt khác, nhà nghiên cứu người Mỹ thuộc trung tâm Defense Priorities còn chỉ ra rằng, một trong những hậu quả lớn nhất từ chiến dịch quân sự này của Mỹ là « sự trì hoãn vô thời hạn đối với sự thay đổi chiến lược đã được hứa từ lâu : Chuyển sự chú ý và nguồn lực của Hoa Kỳ sang châu Á ».
Các nước đồng minh vùng vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương sẽ có lý khi hoài nghi về khả năng Hoa Kỳ thực hiện việc định hướng chiến lược tại khu vực và như vậy, buộc họ phải điều chỉnh chiến lược an ninh của riêng mình trước nguy cơ là các hoạt động của Mỹ tại Trung Đông rồi sẽ vượt ra ngoài sứ mệnh « một lần duy nhất » như Trump quảng bá.
Chuyên gia về địa chính trị trường đại học Paris Dauphine Arnaud Leveau, khi trả lời mục This Week in Asia, được tờ South China Morning Post trích dẫn, cảnh báo trong điều kiện như trên, « điều đó sẽ cho phép Trung Quốc khai thác khoảng thời gian mất tập trung này của Mỹ ở Biển Đông ».
Trong kịch bản này, Philippines có nguy cơ gánh lấy thất bại trong nỗ lực chống lại các hành động quyết đoán của Bắc Kinh ở Biển Đông nếu như Hoa Kỳ chuyển sự chú ý từ Ấn Độ - Thái Bình Dương sang Trung Đông.
Sự can dự của Mỹ tại Trung Đông được xem như là một bài trắc nghiệm gay gắt đối với cấu trúc răn đe khu vực và thúc đẩy các nước đồng minh của Mỹ tại châu Âu và châu Á tăng cường nhiều hơn quyền tự chủ chiến lược.
Theo RFI
Comments powered by CComment