'Chúng tôi nghĩ Trump đã dàn dựng các vụ ám sát'

Wild Mother (Tạm dịch: Người mẹ nơi hoang dã) - tên trên mạng của một người phụ nữ tên là Desirée - sống ở vùng núi bang Colorado, nơi bà đăng cho 80.000 người theo dõi các video về sức khỏe toàn diện và cách nuôi dạy cô con gái nhỏ của mình. Bà muốn cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm nay.

Cách đó 70 dặm (khoảng 112 km) về phía bắc, ở vùng ngoại ô thành phố Denver (bang Colorado), là nơi sinh sống của Camille - một người ủng hộ nhiệt thành cho bình đẳng giới và chủng tộc. Bà sống với đàn chó cứu hộ và bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ trong 15 năm qua.

Hai người phụ nữ này có quan điểm chính trị trái ngược nhau, nhưng họ đều tin rằng các vụ ám sát cựu Tổng thống Trump đã được dàn dựng.

Cả hai nói rằng họ có quan điểm như vậy về các vụ ám sát sau khi đọc nhiều bài viết trên mạng xã hội.

Phóng viên BBC đã đến bang Colorado để sản xuất podcast Tại sao bạn ghét tôi? (Why Do You Hate Me?). Tiểu bang này là nơi chứa đầy các thuyết âm mưu về việc cuộc bầu cử năm 2020 bị gian lận. BBC muốn tìm hiểu vì sao những thuyết âm mưu không có bằng chứng về việc dàn dựng vụ ám sát lại lan truyền rộng như vậy và hậu quả của các thuyết âm mưu này đối với những người như Camille và Wild Mother.

Hàng chục bài đăng không có bằng chứng mà phóng viên BBC tìm thấy - cho rằng cả hai vụ việc đều được dàn dựng - đã thu hút hơn 30 triệu lượt xem trên X (trước đây là Twitter).

Một số bài đăng như vậy đến từ các tài khoản chống ông Trump. Nhưng những tài khoản này dường như không khi nào chia sẻ các thuyết âm mưu như vậy trước đây. Một số bài chia sẻ khác thì đến từ những người ủng hộ vị cựu tổng thống Mỹ.

Đối với Camille, người theo phe Dân chủ, thì nhóm của ông Trump đã dàn dựng điều này để tăng cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử.

Wild Mother thì tin rằng chính nhóm của ông Trump đã dàn dựng vụ tấn công để đổ lỗi cho những kẻ thù trong "Nhà nước Ngầm". Bà đã theo dõi QAnon - một phong trào ủng hộ thuyết âm mưu vô căn cứ cho rằng cựu Tổng thống Donald Trump đang tham gia vào một cuộc chiến bí mật chống lại một nhóm tinh hoa gồm những kẻ ấu dâm thờ Satan.

Nhà nước Ngầm được cho là một liên minh mờ ám của các cơ quan an ninh và tình báo tìm cách ngăn chặn một số chính trị gia.

Không có bằng chứng nào củng cố cho bất kỳ thuyết âm mưu nào của những người phụ nữ này.

Việc dàn dựng các sự kiện để thao túng công chúng là một ý tưởng kinh điển trong sách lược về thuyết âm mưu. Wild Mother nói rằng bà thường xuyên suy nghĩ như thế.

Đối với Camille, đây là lần đầu tiên bà sử dụng từ "dàn dựng" để nói về một sự kiện như vậy. Bà luôn tin rằng Covid-19 là có thật và bà phản đối mạnh mẽ những tuyên bố sai sự thật rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị gian lận.

Nhưng vào ngày 13/7 năm nay, khi bà ở nhà, xem ti vi trực tiếp cảnh ông Donald Trump bị bắn tại một cuộc vận động tranh cử tại bang Pennsylvania, bà đã nghĩ ngay:

"Ồ, đó là dàn dựng."

Cách ông Trump đứng và giơ nắm đấm lên không trung đã khiến bà Camille nghi ngờ.

Bà đã có những câu hỏi về việc làm sao Mật vụ Mỹ lại để vụ nổ súng xảy ra. Giám đốc của cơ quan này đã từ chức vì những sai sót trong ngày hôm đó.

Kẻ nổ súng là một thanh niên 20 tuổi có tên Thomas Matthew Crooks, người đã bị lính bắn tỉa của Mật vụ Mỹ hạ gục. Động cơ của Crooks vẫn chưa được giải đáp - điều này dấy lên nhiều câu hỏi hơn. Do đó, bà Camille tiếp tục trăn trở.

Vì hoài nghi về vụ nổ súng này, bà Camille chuyển sang X để tìm thêm câu trả lời.

Trong những năm trước vụ nổ súng, bà đã dành nhiều thời gian hơn trên mạng xã hội này. Bà quan tâm đến các tài khoản chống ông Trump, ủng hộ Đảng Dân chủ và đã theo dõi một số tài khoản như vậy.

"Tôi phải thừa nhận rằng hiện tại tôi dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội và nó đã đi vào tâm trí của tôi, đó là một vấn đề," bà nói với BBC.

Những thay đổi gần đây về tính năng đề xuất "Dành cho bạn" trên mạng xã hội X giúp Camille xem được thêm nhiều bài đăng từ các tài khoản mà bà không theo dõi. Tuy nhiên, các bài viết này cũng được thuật toán sắp xếp cho phù hợp với quan điểm chính trị của bà. Rất nhiều tài khoản trong số này đã trả phí để có dấu tick xanh, khiến các bài đăng của họ trở nên nổi bật hơn.

Do đó, sau vụ ám sát hụt đầu tiên, các bài viết cho rằng vụ việc được dàn dựng đã xuất hiện đầy trên bản tin của Camille. Không những thế, chúng còn khá thuyết phục vì chúng đến từ các tài khoản có chung quan điểm với bà Camille về cựu Tổng thống Trump.

Hầu hết các công ty truyền thông xã hội cho biết họ có hướng dẫn để bảo vệ người dùng và giảm nội dung có hại. X đã không trả lời yêu cầu bình luận của BBC về vấn đề này.

'Giống như đang xem chương trình ảo thuật'

Wild Mother đã chuyển sang mạng xã hội để tìm kiếm cộng đồng của mình vì ở ngoài đời thực, bà bị gọi là kẻ lập dị, người ngoài hành tinh, viên kim cương thô (chỉ những người tốt bụng nhưng có vẻ ngoài khó gây thiện cảm).

Bà đã thu hút được hàng ngàn người theo dõi.

Khi trò chuyện với phóng viên BBC dưới thác nước ở thị trấn nhỏ mà bà gọi là nhà, bà đã giải thích cách bà bắt đầu chia sẻ quan điểm của mình về chữa trị thuận tự nhiên và việc làm mẹ vào năm 2021.

Sau đó, bà bắt đầu đăng tải các lý thuyết chưa được chứng minh về những sự kiện nổi tiếng - chẳng hạn như về sức khỏe của Vương phi xứ Wales (Vương quốc Anh) hay vụ sập cầu Baltimore (bang Maryland) vào đầu năm nay. Bà dần thấy lượt xem và lượt thích của tăng lên.

Bà thừa nhận mình đắm chìm trong cái mà bà gọi là "ý tưởng thay thế về thực tại" từ khi còn nhỏ và tin rằng mọi người đã bị lừa dối về những gì thực sự đã xảy ra khi John F Kennedy bị ám sát vào những năm 1960, khi vụ 11/9 xảy ra vào năm 2001 và trong đại dịch Covid-19.

Bà thích ông Trump khi bà bắt đầu dành nhiều thời gian trên mạng hơn trong thời gian đại dịch và tiếp xúc với phong trào QAnon.

Là một người mẹ, bà đặc biệt quan tâm đến những cáo buộc liên quan đến lạm dụng trẻ em và nạn buôn người mà những người ủng hộ QAnon thường nói đến.

“Tôi không thể tin nổi những điều kinh hoàng mà tôi đang được nghe kể lại, những điều đang xảy ra ngay trước mắt chúng ta. Điều đó khiến tôi thực sự sốc. Chúng ta phải làm mọi cách để bảo vệ những đứa trẻ vô tội,” Wild Mother nói.

Những người ủng hộ QAnon nằm trong đám đông xông vào Điện Capitol ngày 6/1/2021 nhằm phản đối chiến thắng của Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020.

Giờ đây, Wild Mother tin vào giả thuyết mà bà thấy trên mạng xã hội rằng vụ nổ súng vào ông Trump hồi tháng 7 đã được dàn dựng để đổ lỗi cho Nhà nước Ngầm.

Nhưng Wild Mother nói thêm rằng theo các bài đăng mà bà thấy trên mạng, "những người tốt trong quân đội", được gọi là Mũ Trắng, đã thực hiện các hoạt động bí mật để chống lại Nhà nước Ngầm.

Và một giả thuyết được đề xuất trên trang mạng xã hội của bà cho rằng vụ ám sát vào tháng 7 là do Mũ Trắng dàn dựng để cho công chúng thấy mối đe dọa mà ông Trump đang phải đối mặt.

Wild Mother không chắc rằng các giả thuyết QAnon có đúng hay không nhưng bà biết những gì mình muốn tin.

"Tôi nghĩ nước Mỹ cần được giải cứu khỏi chính phủ ngay bây giờ. Đây là một mớ hỗn độn khủng khiếp. Một mớ hỗn độn khủng khiếp," bà nói.

Khi Wild Mother đặt câu hỏi liệu một sự kiện được đề xuất trên trang của bà có thể được dàn dựng hay không, có vẻ như đối với bà thì bất kỳ sự việc nào đều có thể được dàn dựng.

"Giống như hồi nhỏ bạn đi xem ảo thuật và bạn phát hiện ra ảo thuật gia dùng mẹo chứ chẳng có phép thuật nào cả. Sau đó, mỗi lần đi xem ảo thuật, bạn sẽ biết họ đang làm gì," bà nói với BBC.

Khi cả Camille và Wild Mother đắm chìm sâu hơn vào mạng xã hội, những niềm tin mà họ tiếp thu khiến mối quan hệ của họ ngoài đời thực bị rạn nứt.

Bà Camille thấy khó trò chuyện với một số người thân trong gia đình ủng hộ Trump, trong khi Wild Mother nói điều đó phần nào khiến bà chia tay với người chồng cũ, người mà bà cho là phản đối mạnh mẽ các thuyết âm mưu.

"Điều đó có gây khó khăn không? Có. Nó có tạo ra rạn nứt không? Có thể đó là một trong những điều đã kết thúc cuộc hôn nhân của tôi không? Có thể," Wild Mother chia sẻ.

Trong khi đó, Camille cũng thấy mình bị cuốn vào những cuộc tranh cãi trên mạng xã hội X khiến bà phải cảnh giác ngoài đời thực.

"Điều đó hơi đáng sợ vì tôi cảm thấy rằng mỗi lần ra khỏi nhà, tôi đều có thể dính vào một cuộc xung đột nào đó," bà nói.

Bầu không khí hoài nghi và xung đột này không chỉ gây hậu quả cho cuộc sống cá nhân của những người phụ nữ này mà còn cho cả xã hội.

Các viên chức, nhân viên bầu cử và các chính trị gia trên khắp nước Mỹ thấy mình trở thành đối tượng của sự thù hận và đe dọa do có niềm tin rộng rãi rằng hầu như mọi thứ - bao gồm cả bầu cử - đều bị gian lận và dàn dựng.

Đối với Wild Mother, mọi người đang "đi trên một ranh giới rất mong manh" giữa việc tìm kiếm công lý và các hành vi gây hại.

"Không phải bằng cách viết thư cho các thượng nghị sĩ và gọi họ bằng những cái tên phân biệt chủng tộc. Nhưng nếu bạn là người thực sự nghiên cứu và phát hiện ra vấn đề, liệu tôi có đồng tình rằng bạn nên lên tiếng không? Chắc chắn là có rồi," bà nói.

"Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều có cách để làm điều đó."

Trong khi Wild Mother và Camille nói rằng họ chưa bao giờ đe dọa bất kỳ ai thì sự ngờ vực do các bản tin được đề xuất trên mạng xã hội gây ra đã làm xói mòn niềm tin của họ vào xã hội và các thể chế của nó.

Camille, người rất phản đối các thuyết âm mưu, giờ đây thấy mình đang sử dụng ngôn từ của chúng.

Bà dường như là một trong số nhiều người bị lôi kéo vào lối suy nghĩ này - bởi vụ ám sát hồi tháng 7/2024 và thuật toán truyền thông xã hội đã kéo mọi người vào sâu hơn thế giới mạng, tách biệt khỏi thực tế.

Theo BBC