Việt Nam phản ứng như thế nào về thuế đối ứng của ông Trump?

Đây là con số mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố trên mạng xã hội Truth Social vào ngày 2/7, sau một cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm.

Bộ Công thương Việt Nam hôm 1/8 cho hay trong thời gian tới, hai bên sẽ tiếp tục thảo luận và triển khai các công việc tiếp theo hướng đến hoàn thành thỏa thuận về thương mại đối ứng "trên nguyên tắc cởi mở, xây dựng, bình đẳng, tôn trọng độc lập, tự chủ, thể chế chính trị, cùng có lợi và cân nhắc tới trình độ phát triển của nhau".

Cơ quan này không đề cập đến con số 40% - mức thuế đánh lên hàng trung chuyển.

Bộ Công thương cũng không hề nhắc đến chuyện Việt Nam sẽ mở toang thị trường cho hàng Mỹ.

Thông báo của Bộ Công thương về mức thuế đối ứng 20% chính là điều mà ông Trump đã viết trên Truth Social vào hôm 2/7.

Khi đó, ông Trump nói rằng hàng Việt sẽ phải chịu thuế 20%, hàng trung chuyển sẽ bị đánh thuế 40%, và ở chiều ngược lại, hàng Mỹ vào Việt Nam sẽ được hưởng thuế suất 0%.

Tuyên bố của ông Trump sau đó được Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick xác nhận sau đó, cũng bằng một bài đăng trên mạng xã hội X.

Khi đó, phía Việt Nam phản ứng khá dè dặt trước tuyên bố của Tổng thống Mỹ.

Truyền thông trong nước chỉ nói về cuộc điện đàm giữa ông Tô Lâm với ông Donald Trump, rằng Việt Nam mời lãnh đạo Mỹ đến thăm.

Trong khi đó một số hãng truyền thông quốc tế như Politico và Bloomberg đưa tin phía Việt Nam không hài lòng về con số đó, mà họ muốn một mức thấp hơn, trong khoảng 10-15%.

Political nói rằng khi phía Việt Nam đã đạt được thỏa thuận 11% thì ông Trump đột ngột nhảy vào.

Bộ Công thương ra thông báo cho biết đã có nhiều cuộc đàm phán trực tiếp và trực tuyến của hai bên Việt Nam và Mỹ.

Hiệu lực của mức thuế mới sẽ được áp dụng từ ngày 7/8, và ông Trump vẫn để ngỏ khả năng đàm phán thêm.

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh

Trước đó, từ cuối tháng 4/2025, Bộ Công thương cho biết Việt Nam và Mỹ đã tổ chức nhiều phiên đàm phán thương mại đối ứng ở cả cấp kỹ thuật và cấp Bộ trưởng.

Đoàn đàm phán Chính phủ Việt Nam do Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn, đã thực hiện các phiên trực tiếp và trực tuyến với Trưởng Cơ quan Đại diện thương mại Mỹ (USTR) Jamieson Greer và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick.

Hai bên cũng đã thảo luận các vấn đề như thuế quan, quy tắc xuất xứ, hải quan, nông nghiệp, các biện pháp phi thuế quan, thương mại số, dịch vụ và đầu tư.

Dẫu vậy, cho đến thời điểm hiện tại, chi tiết của thỏa thuận vẫn chưa được bên nào công bố.

Trong bản tin đăng trên website của Bộ Công thương ngày 1/8, cơ quan này dẫn số liệu của Hải quan Mỹ, cho biết năm 2024 trao đổi thương mại hai chiều Việt Nam - Mỹ đạt 149,7 tỉ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 136,6 tỉ USD và nhập khẩu 13,1 tỉ USD.

Số liệu xuất khẩu này khá chênh so với số thống kê của Cục Hải quan Việt Nam, theo đó Việt Nam xuất khẩu 119,5 tỷ USD, và nhập khẩu 15,5 tỷ USD từ Mỹ.

Thâm hụt thương mại với Mỹ rất lớn là lý do khiến chính quyền Trump đánh thuế Việt Nam ở một mức cao: 46% vào đầu tháng 4.

Mức thuế đối ứng này sau đó được Hoa Kỳ tạm hoãn trong 3 tháng, và trong thời gian đó, các doanh nghiệp tại Việt Nam đã đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Bộ Công thương dẫn số liệu từ phía Mỹ cho thấy, trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ 71,7 tỉ USD (tăng 37,3% so với cùng kỳ năm 2024) và nhập khẩu 5,7 tỉ USD (tăng 30,7% so với cùng kỳ năm 2024).

Trong khi đó, số liệu từ Cục Hải quan Việt Nam ghi nhận sáu tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu 70,91 tỷ USD đến Mỹ.

Cũng trong ngày 1/8, Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công thương công bố số liệu xuất khẩu của Việt Nam, theo đó tính từ đầu năm 2025 đến 15/7/2025, xuất khẩu của Việt Nam ước đạt 261,8 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên, cơ quan này không công bố số liệu xuất khẩu đến từng thị trường, chỉ nói rằng xuất khẩu đã "vượt chỉ tiêu đề ra".

20% là cao hay thấp?

Mức thuế 20% của Việt Nam là cao hay thấp, theo nhiều chuyên gia, cần phải đặt trong so sánh với một số quốc gia đối thủ cạnh tranh.

Trong 69 đối tác thương mại bị Mỹ đánh thuế lần này, mức thấp nhất là 10% và cao nhất là 41%.

Đáng chú ý, các đối thủ cạnh tranh trong khu vực Đông Nam Á của Việt Nam được hưởng mức thuế thấp hơn 20%, cụ thể là các quốc gia Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Indonesia và Philippines.

Brunei đối mặt với mức thuế cao hơn một chút là 25%.

Trong Đông Nam Á, hai quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất là Myanmar và Lào mới mức thuế trên 40%.

Lý do cụ thể cho việc áp mức thuế cao này vẫn chưa rõ ràng, nhưng theo Tiến sĩ Deborah Elms, trưởng bộ phận chính sách thương mại tại Quỹ Hinrich, khả năng tiếp cận thị trường hạn chế, sức mua thấp và mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc có thể đã ảnh hưởng đến quyết định của Nhà Trắng.

Bốn nền kinh tế được được hưởng mức thuế 10% là Brazil và Vương Quốc Anh, Australia và quần đảo Falkland.

Thuế đối ứng hàng hóa từ Brazil nhập khẩu vào Mỹ được ghi trong sắc lệnh của ông Trump là 10%, tuy nhiên, quốc gia này còn phải gánh thêm một số loại thuế bổ sung khác, vì thế tổng mức thuế cuối cùng là 50%.

Trong khi đó, đồng minh thân thiết của Mỹ là Vương Quốc Anh, quốc gia đầu tiên đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ trong cuộc chiến thuế quan lần này, vẫn giữ được mức thấp nhất.

Phần lớn, cụ thể là 39, quốc gia và vùng lãnh thổ được hưởng mức thuế 15%, trong đó đáng chú ý là Nhật Bản và Hàn Quốc.

Trong khi đó, cùng chịu mức thuế 20% như Việt Nam là Bangladesh, Đài Loan và Sri Lanka.

Ấn Độ chịu một mức thuế cao hơn: 25%, cùng với Brunei, Tunisia: 25% và Kazakhstan.

Riêng Syria chịu mức thuế cao nhất là 41%.

Trung Quốc vẫn chưa có trong danh sách đợt này. Mỹ và Trung đang có một thỏa thuận tạm thời, theo đó Mỹ đang đánh thuế hàng từ Trung Quốc 30%, cộng với 25% trước đó, tổng cộng là 55%.

Ở chiều ngược lại, hàng Mỹ xuất khẩu đến Trung Quốc chỉ chịu mức thuế 10%.

Thị trường toàn cầu chao đảo

Việc công bố mức thuế quan mới, có hiệu lực từ 7/8, được cho là gây tác động mạnh mẽ đến thị trường, thể hiện qua hàng loạt các chỉ số chứng khoán quan trọng.

Cổ phiếu Mỹ giảm điểm trong suốt phiên, với S&P 500 mất 1,6%, Dow Jones giảm 1,2% và Nasdaq lao dốc 2,2%.

Chỉ số CAC 40 của Pháp giảm 2,9%, DAX của Đức giảm 2,6%, còn FTSE của Anh giảm 0,7%.

Trước đó, chỉ số chính của Hàn Quốc giảm 3,8%, Hang Seng tại Hong Kong mất 1%, còn Nikkei của Nhật giảm 0,6%.

Hồi tháng 4, khi ông Trump công bố các kế hoạch tương tự, thị trường chứng khoán Mỹ đã giảm hơn 10% chỉ trong một tuần, gây áp lực lên cả đồng USD và thị trường trái phiếu.

Sau đó, khi ông Trump tạm hoãn áp thuế, thị trường đã phục hồi, duy trì mức thuế ở mức nhẹ hơn – khoảng 10%.

Gần đây, các chỉ số chứng khoán Mỹ vẫn dao động quanh mức cao nhất lịch sử.

Dù lần này không gay gắt bằng kế hoạch ban đầu, thì các mức thuế mới vẫn sẽ đẩy mức thuế trung bình lên khoảng 17%, so với dưới 2,5% vào đầu năm.

"Thực tế là Trump cảm thấy được khích lệ vì thị trường đã hồi phục. Giờ ông ấy lại muốn thử vận may một lần nữa", Michael Gayed, quản lý danh mục tại Free Markets ETF nói với BBC.

Hãng Reuters đưa tin hoạt động sản xuất tại châu Á suy yếu do bất ổn thương mại Mỹ - Trung Quốc

Một khảo sát khu vực tư nhân công bố ngày 1/8 cho thấy sản xuất tại các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… đã suy yếu do nhu cầu suy giảm trong tháng 7 vì những lo ngại về chính sách thuế quan của Mỹ.

Khảo sát được tiến hành trước khi Nhật Bản và Hàn Quốc đạt được thỏa thuận thương mại với Washington, dù vậy vẫn tạo ra kỳ vọng rằng khi sự bất định giảm bớt thì có thể thúc đẩy ngành sản xuất trong các tháng tới, một số nhà phân tích nhận định.

Trung Quốc - công xưởng lớn nhất châu lục cũng chứng kiến sản xuất giảm tốc do nhu cầu yếu và tâm lý bi quan khiến nhiều nhà máy buộc phải cắt giảm quy mô – báo hiệu rủi ro lớn cho đà phục hồi kinh tế của cả khu vực.

Chỉ số PMI sản xuất tổng hợp của Trung Quốc - do S&P Global công bố - đã giảm xuống còn 49,5 trong tháng 7, đánh dấu mức suy giảm đầu tiên kể từ tháng 4. Con số này không chỉ thấp hơn dự báo (50,4) mà còn rơi xuống dưới ngưỡng 50 – ranh giới phân định giữa mở rộng và thu hẹp hoạt động kinh tế.

"Nền kinh tế Trung Quốc đã mất động lực trong tháng qua, chủ yếu vì nhu cầu trong nước quá yếu," chuyên gia Zichun Huang từ Capital Economics nhận định, theo Reuters.