Dữ liệu từ 4 kính viễn vọng Hubble, SPHEREx, James Webb và TESS phơi bày thêm nhiều điểm khác thường về vật thể liên sao 3I/ATLAS.
3I/ATLAS là vật thể liên sao thứ 3 xâm nhập hệ Mặt Trời mà nhân loại quan sát được và cũng là vật thể kỳ lạ nhất. Hầu hết giới khoa học tạm chấp nhận nó là một sao chổi, nhưng cũng có ý kiến cho rằng đó có thể là tàu vũ trụ được người ngoài hành tinh gửi đi thăm dò.
Dù 3I/ATLAS là gì, thì nó đang ngày càng trở nên khác thường.
Các quan sát mới nhất từ 4 kính viễn vọng của NASA, ESA và CSA (các cơ quan vũ trụ của Mỹ, châu Âu và Canada) cho thấy 3I/ATLAS bắt đầu giải phóng khí để tạo thành đầu sao chổi (coma) khi tiến gần về phía Mặt Trời, đúng như dự đoán.
Vật thể được cho là sao chổi liên sao 3I/ATLAS - Ảnh: NASA/ESA/CSA
Quá trình này là do băng trên vật thể bắt đầu thăng hoa, tức chuyển trực tiếp từ dạng rắn sang khí. Khi đó chúng ta gọi nó là sao chổi đang hoạt động.
Thế nhưng, dữ liệu TESS cho thấy sao chổi này đã hoạt động từ tháng 5, khi nó còn cách sao mẹ của chúng ta tận 6 đơn vị thiên văn (AU), tức 6 lần khoảng cách Mặt Trời - Trái Đất.
Đó là một điều rất bất thường, vì các sao chổi thường chỉ bắt đầu hoạt động khi còn cách Mặt Trời ít nhất 5 AU.
Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng sự thức tỉnh sớm của sao chổi liên sao này có thể liên quan đến thành phần của nó. Một số loại băng thăng hoa dễ dàng hơn những loại khác và carbon dioxide là một trong số đó.
Điều này đã được xác nhận bằng hai phép đo riêng biệt, độc lập sử dụng hai thiết bị khác nhau.
Vào giữa tháng 8 năm 2025, kính viễn vọng không gian SPHEREx của NASA đã thực hiện các quan sát đa quang phổ về sao chổi ở khoảng cách từ 3,3 đến 3,1 AU tính từ Mặt Trời, xác định rõ ràng một đám mây khí giàu carbon dioxide cũng như nước.
Khi đó, 3I/ATLAS chưa mọc đuôi nhưng đám mây khí xung quanh nó - tức đầu sao chổi - đã có bán kính lên tới 23 km, cho thấy tốc độ thăng hoa rất cao, trong khi bản thân sao chổi chỉ có bán kính khoảng 2,8 km.
Điều này được chứng minh bằng các phép đo từ James Webb. Kính viễn vọng không gian SPHEREx đã quan sát sao chổi ở khoảng cách 3,32 AU vào đầu tháng 8, chỉ ra carbon dioxide và nước tồn tại trong đám mây sao chổi với tỉ lệ 8:1.
Đó là một trong những tỷ lệ carbon dioxide cao nhất từng thấy trong một sao chổi.
Theo nhóm khoa học gia quốc tế đang sử dụng các kính viễn vọng trên để theo dõi, điều này có thể chỉ ra rằng 3I/ATLAS chứa các khối băng tiếp xúc với mức độ bức xạ cao hơn so với sao chổi mà chúng ta vẫn thấy so với hệ Mặt Trời; hoặc nó ở gần ranh giới băng CO2 trong đĩa tiền hành tinh của hệ sao "quê hương".
Những phát hiện trên cho thấy 3I/ATLAS còn nhiều điều thú vị để khám phá. Các nhà khoa học hy vọng có thể hiểu rõ về vật thể này hơn khi nó ngày một tiến gần chúng ta.
Theo NLĐ
Comments powered by CComment