"Chính lòng yêu nước, chứ không phải lý tưởng cộng sản, là nguồn cảm hứng cho tôi" là câu nói mà VTV đã trích dẫn, để tên tác giả là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, VTV đã vấp phải chỉ trích.
Một đoạn trong chương trình "Nguyễn Văn Tố - Người mở đường" phát ngày 7/6 trên VTV1
Vào 21 giờ 40 phút ngày 7/6/2025, kênh VTV1 đã phát chương trình "Nguyễn Văn Tố - Người mở đường". Trong đó có một đoạn VTV đăng tải câu nói trên.
Chương trình có sự xuất hiện của một số chuyên gia như nhà sử học Dương Trung Quốc, PGS. TS Lý Việt Quang… Nội dung chương trình tập trung vào cuộc đời Nguyễn Văn Tố.
Ông Tố từng là Hội trưởng Hội Trí tri Bắc Kỳ, Hội truyền bá chữ Quốc ngữ trước năm 1945 rồi sau đó trở thành chủ tịch Quốc hội khóa 1 vào năm 1946.
"Nguyễn Văn Tố là một tấm gương rất lớn để chúng ta thấy rằng lòng yêu nước có thể vượt qua tất cả và cái trí tuệ của một con người có thể cống hiến cho đất nước," ông Trung Quốc nói về ông Nguyễn Văn Tố trong chương trình của VTV1.
Trong chương trình này, ông Tố được khắc họa là một người tài giỏi, yêu nước và đã là người dẫn dắt việc phổ biến chữ Quốc ngữ mà sau này được góp phần vào công cuộc tuyên truyền, vận động của đảng cộng sản Việt Nam khi đó.
Vào những phút cuối cùng của chương trình, nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng người Việt có ''quyền tự hào về Quốc hội đầu tiên'' trong bối cảnh cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân sắp bước vào tuổi thứ 80 vào năm 2026.
''Một Quốc hội ra đời trong lòng một chế độ thuộc địa cả trăm năm, cả nghìn năm phong kiến mà bước đến cơ chế dân chủ một cách hết sức trực tiếp, mà coi đó như là điều kiện tiên quyết để xây dựng đất nước,'' VTV dẫn lời ông Quốc, đồng thời phát hình ảnh Quốc huy Việt Nam tại mặt tiền của tòa nhà Quốc hội nằm đối diện Lăng Bác.
''Với một Quốc hội như thế, chúng ta càng thấy được giá trị của vị chủ tịch Quốc hội đầu tiên,'' ông Quốc nói lời cuối của chương trình.
VTV sau đó khép lại chương trình bằng câu trích dẫn trên: "Chính lòng yêu nước, chứ không phải lý tưởng cộng sản, là nguồn cảm hứng cho tôi", với chú thích tác giả câu nói là Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ngay hôm sau vào ngày 8/6, câu nói trên đã được nhiều người chia sẻ lại trên tài khoản Facebook.
Tuy nhiên, thay vì khen ngợi VTV vì đã đăng tải lại câu nói của ông Hồ Chí Minh, nhiều cá nhân, hội nhóm trên Facebook chỉ trích, cho rằng VTV đã trích dẫn sai, khiến ý của ông Hồ Chí Minh bị hiểu sai.
Thậm chí, có những người cho rằng VTV đã "xuyên tạc, bôi nhọ tư tưởng Hồ Chí Minh".
"Câu nói của VTV đã phủ nhận chủ nghĩa cộng sản, tinh thần cách mạng trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phải đặt vấn đề rằng liệu có một sự cố ý nào trong việc này hay không? Liệu đây là hành vi thiếu hiểu biết hay là cố tình nhồi nhét xét lại lịch sử?," trang Facebook Tifosi (có gần 300.000 người theo dõi) viết vào ngày 8/6.
Tifosi được biết đến là trang Facebook chuyên chỉ trích những hành động mà theo họ là trái với quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thực chất, câu nói trên của ông Hồ Chí Minh không hoàn toàn giống vậy và xuất hiện trong bài viết có tên "The Path Which Led Me To Leninism" trên tạp chí Các vấn đề phương Đông vào năm 1960.
Bản tiếng Việt sau đó được đăng tải trên báo Nhân dân, số 2226, ngày 22/4/1960 với nhan đề "Con đường dẫn tôi đến Chủ nghĩa Lênin".
Bài viết này, hiện được đăng tải lại trên nhiều trang báo Việt Nam chính thống, cổng thông tin của Đảng bộ…, có đoạn như sau:
"Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi tin theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba.
"Từng bước một, trong cuộc đấu tranh, vừa nghiên cứu lý luận Mác – Lênin, vừa làm công tác thực tế, dần dần tôi hiểu được rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ."
Vào tối ngày 8/6, VTV thông báo đã rà soát nội dung chương trình "Nguyễn Văn Tố - Người mở đường" sau phản hồi của khán giả, nói rằng:
"Đây là sai sót trong khâu biên tập nội dung dẫn đến khán giả có thể hiểu không chính xác, cũng như cách thể hiện nội dung này tạo ra sự nhầm lẫn và truyền tải không đầy đủ thông điệp của chương trình."
Thực chất, ngoài VTV thì vẫn còn những trang web khác đăng tải câu nói của ông Hồ Chí Minh theo cách trên.
Ví dụ, Cổng thông tin điện tử của Học viện Cảnh sát nhân dân từng có bài viết với nhan đề "26 câu nói nổi tiếng nhất của Hồ Chủ Tịch vẫn để lại những bài học sâu sắc cho đến ngày nay". Một trong số đó chính là câu nói trên mà VTV trích dẫn.
Đến chiều hôm 8/6, BBC News Tiếng Việt vẫn đọc được đến bài viết này.
Nhưng đến sáng 9/6, bài viết này đã bị xóa, nhưng vẫn còn có thể tìm thấy trên các trang web lưu trữ (ảnh dưới).
Tính đến sáng cùng ngày, bài viết có nhan đề giống hệt vẫn còn xuất hiện trong mục "Không gian văn hóa Hồ Chí Minh" trên trang web của Trường Tiểu học Lê Thị Riêng và trường Mầm non Sơn ca 5 tại TP HCM, được đăng tải lần lượt vào năm 2021 và 2022.
Một bài viết đăng ngày 22/11/2021 có nhan đề gần như tương tự trên trang web của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bình Phước cũng trích dẫn câu nói trên.
Bài viết trên Cổng thông tin điện tử của Học viện Cảnh sát nhân dân trên trang web lưu trữ
Câu nói VTV trích dẫn ở trên chạm đến một cuộc tranh luận âm ỉ đã diễn ra từ lâu về việc ông Hồ Chí Minh có phải một người cộng sản hay không, hay chủ nghĩa cộng sản chỉ là một công cụ để ông Hồ Chí Minh, người theo chủ nghĩa dân tộc, sử dụng để "giải phóng" đất nước.
Đây là câu hỏi chủ chốt cho không chỉ người Việt mà cả người Mỹ, theo nhà sử học William Duiker, tác giả của cuốn sách ''Hồ Chí Minh: Một cuộc đời'' (Ho Chi Minh: A life) - tác phẩm đã được truyền thông nhà nước Việt Nam khen ngợi.
Trong cuốn sách này, ông Duiker nêu vấn đề rằng với những người chỉ trích chính quyền Mỹ vì chính sách của họ tại Việt Nam, ông Hồ Chí Minh là ''một nhà ái quốc đơn thuần lãnh đạo cuộc đấu tranh giành độc lập cho Việt Nam và là một đối thủ mạnh mẽ của chủ nghĩa đế quốc toàn cầu trên khắp Thế giới thứ ba.''
Tuy nhiên, những người ủng hộ chính sách của Mỹ tại Việt Nam trong những năm chiến tranh thì ''cáo buộc rằng hình ảnh dân tộc mà ông [Hồ Chí Minh] đã dày công vun đắp chỉ đơn thuần là một mưu mẹo để giành được sự ủng hộ trong và ngoài nước cho sự nghiệp cách mạng.''
Còn đối với người Việt, theo ông Duiker, tranh luận về bản chất của con người ông Hồ Chí Minh ''đặt ra những câu hỏi có tầm quan trọng cốt lõi hơn, vì nó định nghĩa một trong những vấn đề cốt lõi của cách mạng Việt Nam - mối quan hệ giữa sự tự do của con người và bình đẳng về mặt kinh tế trong bối cảnh Việt Nam thời hậu chiến đang nổi lên.''
Trong cuốn sách 'Hồ Chí Minh: Những năm chưa biết đến" (Ho Chi Minh: The missing years, 1919-1941), tác giả Sophie Quinn-Judge nhận định rằng trong giai đoạn được nói đến trong sách, ông Hồ là "nhà vận động khôn khéo cho độc lập" và không thích "giáo điều, lý luận cộng sản".
Tiến sĩ Sophie Quinn-Judge cũng công bố các tài liệu của những người cộng sản Việt Nam khác phê phán Hồ Chí Minh là "người dân tộc chủ nghĩa, tiểu tư sản", bằng chứng về xung đột nội bộ các nhóm cộng sản Việt Nam ngay từ những ngày đầu họ tìm đến chủ nghĩa Lenin và tìm kiếm sự ủng hộ của Liên Xô và Quốc tế Cộng sản cho cuộc đấu tranh giành độc lập khỏi tay thực dân Pháp.
Theo bà Sophie Quinn-Judge, các tài liệu tiếng Nga ở Moscow sau khi được giải mật, và hồ sơ của đảng Cộng sản Pháp cho thấy một hình ảnh Nguyễn Tất Thành không được các quan chức cao cấp của Quốc tế Cộng sản đánh giá cao.
Ông Hồ Chí Minh tại chiến khu Việt Bắc vào năm 1950
Trong khi đó, ông Vũ Tường, giáo sư giảng dạy ở Khoa Chính trị học tại Đại học Oregon (Mỹ), nhận định với BBC News Tiếng Việt vào năm 2023 rằng "Chủ tịch Hồ Chí Minh là một chiến sĩ cộng sản. Nếu ông thực sự theo chủ nghĩa dân tộc, ông đã không thể tồn tại trong phong trào cộng sản, đừng nói đến làm lãnh tụ đảng cộng sản của Việt Nam."
Cùng thời điểm, Giáo sư Stephen B. Young, Giám đốc Điều hành Caux Round Table for Moral Capitalism, lập luận:
"Ông ấy đã đến Pháp. Và có hai lá thư ông ấy viết vào năm 1911. Khi đến Pháp, ông ấy viết thư cho Tổng thống Pháp và lá thư cho bộ trưởng thuộc địa nói ông ấy muốn nhập học Trường Thuộc địa của Pháp, trường đào tạo những quan chức phục vụ. Hồ Chí Minh muốn phục vụ nước Pháp với vai trò một thanh niên. Đó không phải là một người theo chủ nghĩa dân tộc."
Ông cũng cho rằng sau năm 1946, Hồ Chí Minh và Việt Minh đã "che dấu" chủ nghĩa cộng sản bằng các tuyên bố nhấn mạnh đến nền độc lập cho nhân dân.
"Nếu xem lại những gì ông ấy và Việt Minh nói, họ không bao giờ nói về chủ nghĩa dân tộc, mà chỉ nói về độc lập. Cụm từ nổi tiếng của Hồ Chí Minh là độc lập, tự do, hạnh phúc. Hồ Chí Minh không thật sự nói về tinh thần dân tộc của người Việt."
Cả ông Vũ Tường và ông Stephen B.Young thời điểm đó đều cho rằng ông Hồ Chí Minh không phải một người theo chủ nghĩa dân tộc.
Ông Vũ Tường một lần nữa khẳng định rằng "đến năm 1945, Hồ Chí Minh không chỉ là một người yêu nước, ông đã là một nhà hoạt động cộng sản lão luyện.
"Hồ Chí Minh đã để lại nhiều hồ sơ, tài liệu và bài viết thể hiện niềm tin mạnh mẽ của ông vào chủ nghĩa cộng sản, lòng trung thành phục vụ Quốc tế Cộng sản và sự khinh ghét của ông đối với chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc phương Tây. Những người đồng chí của ông trong ĐCSVN cũng tương tự, nếu không muốn nói là cực đoan hơn," ông Vũ Tường viết.
Nhắc tới việc ông Hồ Chí Minh viết thư cho Tổng thống Mỹ Harry S. Truman và không được hồi đáp, ông Vũ Tường cho rằng đó là vì ông Truman coi ông Hồ Chí Minh là một người cộng sản.
Theo BBC
Comments powered by CComment