Trump đang thắng trong cuộc chiến thuế đối ứng của Mỹ

Thắng lợi mang hương vị phục thù

Biện pháp thuế quan mới đã mang lại cho bộ Tài Chính Mỹ khoảng 100 tỷ đô la kể từ đầu năm, hơn gấp đôi so với quý I/2024. Bộ trưởng Tài Chính Scott Bessent tỏ ra lạc quan trên mạng X ngày 22/07 tuyên bố chính phủ “đang đi đúng hướng để đạt được 300 tỷ đô la trong năm nay, tương đương gần 1% GDP và cải thiện thảm cảnh ngân sách mà chúng ta phải thừa hưởng”. Theo AP, một phần nguồn thu này có thể bù cho những khoản giảm thuế ồ ạt được công bố ngày Quốc Khánh Mỹ 04/07.

Tiếp theo, Washington nhận được những lời hứa, cam kết từ các đối tác mua nhiều hàng của Mỹ hơn, nhập khẩu thêm nhiên liệu, trang thiết bị quân sự… Qua những thỏa thuận này, chính quyền Trump muốn cho công luận trong nước, đặc biệt là cử tri đảng Cộng Hòa, thấy rằng đã qua rồi thời kỳ Mỹ bị “rút ruột”, bị lợi dụng và ông mới là người đủ khả năng “trừng phạt các đối tác thương mại bằng thuế quan”, theo nhận định của Antoine Bouët, giám đốc trung tâm Cepii, được nhật báo La Croix trích dẫn ngày 29/07. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh Hoa Kỳ chuẩn bị bầu cử giữa kỳ vào năm 2026.

Người lao động Mỹ bị thiệt nhất

Những văn bản vừa đạt được chỉ là thỏa thuận khung, sau đó còn cần nhiều tháng đàm phán tỉ mỉ và tùy theo chi tiết, kết quả có thể thay đổi. Tuy nhiên, trong thương mại thế giới có một quy tắc chủ đạo, đó là người đầu tiên phải trả thuế chính là người lập ra nó. Nhiều kinh tế gia độc lập, được AP và nhật báo Pháp Le Monde trích dẫn, nhận định, các mức thuế mới có nguy cơ làm tăng giá cả và chính người tiêu dùng Mỹ chịu thiệt thòi. Cụ thể, người tiêu dùng “gánh” 70% mức thuế mới (doanh nghiệp Mỹ 15% và doanh nghiệp nước ngoài 15%), theo nghiên cứu đầu tháng 07 của ngân hàng Goldman Sachs hoặc 49% theo điều tra Cục Dự trữ Liên bang Mỹ FED (39% cho doanh nghiệp Mỹ, 12% cho doanh doanh nghiệp nước ngoài).

Ngoài tác động trực tiếp về tăng giá, người lao động Mỹ còn chịu thêm tác động gián tiếp liên quan đến công nghiệp, chiếm 20% nền kinh tế Hoa Kỳ trong khi ngành dịch vụ chiếm 80% lại ít bị ảnh hưởng về thuế đối ứng. Cuộc chiến thương mại tấn công mạnh vào ngành công nghiệp, thép,  ô tô, sản phẩm tiêu dùng… Giá sản phẩm tăng sẽ ảnh hưởng đến việc làm của lực lượng công nhân, chủ yếu nằm trong các bang “chiến trường” (swing states) mang tính quyết định trong các cuộc bầu cử. Đầu tư ồ ạt của nước ngoài, mang việc làm về Mỹ, được tổng thống Trump tuyên bố, hiện chỉ là những lời hứa. Các đối tác, nhà đầu tư sẽ phải theo dõi sát sao chiến lược tấn công, thái độ khó lường của chính quyền Mỹ.

Không bị suy thoái nhưng Mỹ giảm phát

Yếu tố hạn chế thứ hai, vẫn được các chuyên gia nhấn mạnh là tăng trưởng của Mỹ. Các biện pháp thuế quan, cho dù ở mức tham chiếu 15%, cũng hạn chế khả năng giảm lãi suất chỉ đạo của FED, do đó sẽ làm trì trệ đầu tư và sẽ khiến nền kinh tế Mỹ kém hiệu quả hơn trong dài hạn. Cho dù chiến tranh thương mại hiện chưa gây ra suy thoái nhưng đã tác động tiêu cực đến tăng trưởng của Mỹ : giảm 0,8% trong năm 2025 và giảm 0,44% năm 2026, theo thẩm định của The Budget Lab và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế.

Thêm vào đó, chính quyền tổng thống Donald Trump chưa vượt qua được “cửa ải” lớn nhất là Trung Quốc. Các cuộc đàm phán vẫn tiếp diễn, thời hạn áp dụng thuế được hoãn nhiều lần. “Rất nhiều dự đoán suy thoái bắt nguồn từ khả năng đánh thuế 145% đối với hàng Trung Quốc. Có nghĩa là tương đương với 0,5% GDP, rất là lớn”, theo phân tích trên mạng X của giáo sư đại học Harvard Joson Furman và được báo Le Monde trích dẫn.

Tóm lại, theo kinh tế gia Eswar Prasad, Đại học Cornell, “các thỏa thuận thương mại dường đang được coi là một thắng lợi cho Trump, nhiều nước khác đang trao cho Mỹ những cơ hội thương mại thuận lợi bằng việc chấp nhận thuế quan của Mỹ”. Tuy nhiên sẽ cần thêm thời gian để thẩm định thắng lợi này.

Theo RFI