Đầu tư vào Mỹ: Bắt lao động Hàn Quốc, chính quyền Trump tự bắn vào chân

“Bệnh thành tích” nhưng đánh nhầm đối tượng

Ai dám đầu tư vào Mỹ khi công nhân nước ngoài bị còng tay bắt tại chỗ, giải đi như tội phạm ? Trong khi Mỹ không thể cung cấp ngay lập tức nguồn nhân lực có tay nghề đáp ứng các dự án đầu tư của nước ngoài theo yêu cầu của tổng thống Donald Trump. Trong vụ đột kích Huyndai-LG tại bang Georgia, chủ lao động không phải là không có lỗi, bởi vì theo cáo buộc của ICE, nhiều người lao động Hàn Quốc ở lại quá thời hạn thị thực hoặc được phép lưu trú nhưng không được làm việc.

Theo nhà báo Michael A. Cohen của đài truyền hình MSNBC, “vấn đề không nằm ở việc bắt giữ công nhân Hàn Quốc, mà là cách họ bị giam giữ. Các đặc vụ ICE đã công bố video quay cảnh công nhân bị còng tay”. Truyền thông cánh tả và bảo thủ Hàn Quốc, như Hankyoreh hoặc Chosun Ilbo, đều có chung nhận định “một chiến dịch bắt giữ tàn nhẫn... không thể xảy ra giữa các đồng minh”.

Theo báo Wall Street Journal, nhân viên ICE thậm chí muốn giữ nguyên còng tay trong lúc dẫn giải nhưng sau đó đã phải nhân nhượng vì Hàn Quốc khẳng định họ không phải là tội phạm. Về tới Hàn Quốc, nhiều người đã tố cáo điều kiện giam giữ khắc nghiệt và thiếu thông tin về quyền lợi. Ngày 15/09, Seoul thông báo sẽ điều tra về khả năng vi phạm quyền con người trong vụ bắt giữ.

Tại sao nhân viên ICE lại tự tin mạnh tay đến như vậy ? Theo giải thích của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (Council on Foreign Relations) ngày 09/09, trong một phán quyết với tỷ lệ bỏ phiếu 6-3, Tòa Án Tối Cao Mỹ đã ra phán quyết ủng hộ cách tiếp cận cứng rắn của tổng thống Trump về vấn đề nhập cư, cho phép đặc vụ Mỹ thực hiện các chiến dịch chống nhập cư chỉ dựa trên các yếu tố như chủng tộc, việc một người có nói tiếng Anh với giọng địa phương hay không và loại công việc mà họ làm.

Tổng thống Lee Jae Myung đánh giá vụ đột kích cho thấy “khác biệt văn hóa”. Ở Hàn Quốc, việc công dân Mỹ mắc vi phạm nhỏ về thị thực không được coi là “vấn đề nghiêm trọng”. Theo một người phát ngôn bộ Ngoại Giao Hàn Quốc, được trang MSNBC trích dẫn, kể từ khi tổng thống Trump nhậm chức, Seoul đã liên lạc 52 lần với quan chức của chính quyền Mỹ về vấn đề thị thực cho lao động có tay nghề cao nhưng bặt vô âm tín. Thay vì cùng nhau tìm ra giải pháp trong trường hợp bố ráp công trường nhà máy pin Hyundai-LG, Cơ quan Di trú và Hải quan Mỹ - ICE ưu tiên thành tích mà không tính đến hệ quả.

Thúc giục đầu tư vào Mỹ nhưng lại thiếu tay nghề

Tổng thống Lee Jae Myung giải thích rằng, đối với các công ty Hàn Quốc, kỹ thuật viên lành nghề là “điều thiết yếu” khi lắp đặt cơ sở hạ tầng, thiết bị và nhà máy. Ông nhấn mạnh : “Phải có người lắp đặt máy móc, trong khi nguồn nhân lực cần thiết lại không có sẵn ở Hoa Kỳ”. Nhà báo Michael A. Cohen của đài truyền hình MSNBC lưu ý trên thực tế, các doanh nghiệp Mỹ vẫn thường sử dụng các công ty xây dựng Hàn Quốc để lập các nhà máy mới vì rất khó tìm được lao động Mỹ có tay nghề cần thiết. Sau khi hoàn thành, nhân viên Mỹ sẽ làm việc trong các nhà máy này.

Nhà máy của Hyundai-LG ở bang Georgia dự kiến tuyển dụng 8.500 người. Đây là một trong những dự án tại Mỹ trị giá nhiều tỉ đô la được tập đoàn Hyundai thông báo tháng 03/2025, ngoài ra còn có một nhà máy thép trị giá 5,8 tỉ đô la ở bang Louisiana, gia tăng sản xuất ô tô trên lãnh thổ Hoa Kỳ và một nhà máy sản xuất robot. Những dự án này tạo thêm khoảng 25.000 việc làm tại Mỹ trong vòng 4 năm tới.

Hàn Quốc được cho là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất vào Hoa Kỳ và là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Washington. Tháng 07/2025, Seoul cam kết đầu tư 350 tỉ đô la vào Mỹ để hồi sinh ngành sản xuất của Hoa Kỳ, đổi lại mức thuế đối ứng 15%. Tổng thống Donald Trump không ngừng gây sức ép với các đối tác, kể cả đồng minh, với các biện pháp thuế quan để tái cân bằng cán cân thương mại hoặc phải cam kết đầu tư, sản xuất, tạo việc làm tại Mỹ. Chính sách này lại đang bị đẩy xuống hàng thứ yếu, xếp sau những thành tích trục xuất di dân nước ngoài được quảng bá rầm rộ.

Đầu tư vào Mỹ : Bớt hấp dẫn, thêm rủi ro ?

Chính phủ Mỹ không ngừng đưa ra những tín hiệu bất nhất, đối chọi nhau. Vụ bắt giữ thô bạo người lao động Hàn Quốc là một ví dụ bổ sung nhưng nghiêm trọng hơn cả vì tạo hình ảnh tiêu cực cho Hoa Kỳ. Ngày 14/09, tổng thống Trump lại cải chính trên mạng Truth Social rằng ông “không muốn gây sợ hãi hay ngăn cản đầu tư từ các quốc gia hoặc công ty nước ngoài vào Hoa Kỳ”. Nền kinh tế Mỹ cần “các chuyên gia (nước ngoài) trong một thời gian, để dạy chúng ta và đào tạo chúng ta cách sản xuất những sản phẩm phức tạp này”. Và ở giai đoạn thứ hai, Mỹ sẽ có thể “làm tốt hơn” các tập đoàn nước ngoài này.

Tuy nhiên, tạm thời, các tập đoàn Hàn Quốc đình chỉ mọi dự án tại Hoa Kỳ, ngừng mọi chuyến công tác, hồi hương nhân viên tại Mỹ do lo ngại các vụ bố ráp khác của đặc vụ ICE. Quyết định này khiến khoảng 22 dự án của Hàn Quốc bị xáo trộn và sẽ tác động đến việc sớm tạo thêm hàng trăm nghìn việc làm mới. Riêng dự án nhà máy Hyundai-LG sẽ bị chậm tiến độ ít nhất 3 tháng.

Seoul không thể để “chìm” vụ này vì còn liên quan đến quốc thể. Một mặt, Hàn Quốc cho biết dự kiến điều tra về nhân quyền trong vụ công nhân bị bắt tại Mỹ. Mặt khác, Seoul cũng gây sức ép với Washington khi khẳng định các dự án đầu tư quy mô lớn không thể được đúc kết chừng nào những quan ngại về các biện pháp nhập cư vẫn chưa được giải quyết. Tổng thống Hàn Quốc cảnh báo cuộc đột kích của cơ quan di trú Mỹ “gây bất ổn” và có thể “làm nản lòng các nhà đầu tư trong tương lai”.

Theo Jenny Town, giám đốc chương trình Stimson's Korea Program tại Washington, “tình hình này càng kéo dài, doanh nghiệp (Hàn Quốc) càng ít muốn đưa nhân viên đến Hoa Kỳ. Điều này hoàn toàn phản tác dụng đối với chính quyền Trump, vốn đang gây sức ép buộc các nước khác đầu tư vào Hoa Kỳ”.

Để xoa dịu đồng minh và là nhà đầu tư lớn nhất, Mỹ cử thứ trưởng Ngoại Giao Christopher Landau đến Seoul thảo luận các bước tiếp theo, trong đó có một loại thị thực mới dành cho nhân viên Hàn Quốc. Ông Christopher Landau đề xuất Seoul coi vụ bố ráp Georgia làm bước ngoặt để tăng cường quan hệ Mỹ-Hàn.

Theo RFI