Cục trưởng An toàn thực phẩm Trần Việt Nga vừa bị bắt. Hơn một tháng trước, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh Lê Hoàng bị bắt. Trước đó vào tháng Năm, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong bị bắt.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan (trái) trao quyết định bổ nhiệm chức vụ cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho bà Trần Việt Nga vào tháng 9/2024
Điểm chung của những người này là đều bị khởi tố với tội danh "Nhận hối lộ" theo khoản 4 Điều 354 Bộ luật Hình sự. Ngoài những lãnh đạo nói trên, nhiều cán bộ thuộc các cơ quan này cũng bị khởi tố, bắt tạm giam với tội danh tương tự.
Việc hàng loạt lãnh đạo thuộc Bộ Y tế bị khởi tố có thể khiến Bộ trưởng Đào Hồng Lan phải "chịu trách nhiệm người đứng đầu", theo Quy định 41 của Bộ Chính trị ban hành tháng 11/2021.
Trong một diễn biến liên quan, vào ngày 28/8, bà Lan được chỉ định giữ chức Bí thư Đảng ủy Bộ Y tế nhiệm kỳ 2025-2030.
Khởi tố loạt lãnh đạo 'nhận hối lộ'
Vào hôm 28/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố và bắt tạm giam bà Trần Việt Nga, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (thuộc Bộ Y tế), để điều tra về hành vi "Nhận hối lộ".
Động thái này là diễn biến mới nhất của quá trình mở rộng điều tra vụ án hình sự đưa hối lộ và nhận hối lộ xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm thuộc Bộ Y tế và các công ty có liên quan đến việc thẩm xét hồ sơ, cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
Cùng lúc, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng khởi tố, bắt giam và cấm đi khỏi nơi cư trú chín người khác, đồng thời tiến hành khám xét chỗ ở, nơi làm việc tại 15 địa điểm.
Trước đó, hồi tháng Năm, Bộ Công an đã khởi tố, bắt giam năm người là cựu lãnh đạo và cán bộ Cục An toàn thực phẩm về tội nhận hối lộ trong cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, cấp tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt (GMP) cho nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng.
Trong số bị khởi tố có ông Nguyễn Thanh Phong, người giữ chức cục trưởng Cục An toàn thực phẩm trong giai đoạn 2015-2024.
Cơ quan công an xác định các cán bộ nói trên đã có sai phạm trong việc thẩm định, hậu kiểm, cấp bốn giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện và chứng nhận đạt yêu cầu thực hành sản xuất tốt (GMP) cho nhà máy MediPhar và nhà máy MEDIUSA, cấp 20 giấy tiếp nhận đăng ký công bố sản phẩm cho nhóm chín công ty của một người khác tên là Nguyễn Năng Mạnh.
Tới tháng Bảy, ông Phong bị khởi tố tội danh "Nhận hối lộ".
Cũng vào tháng Bảy, ông Lê Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh thuộc Bộ Y tế, đã bị khởi tố, bắt tạm giam cũng về với cáo buộc "Nhận hối lộ". Vụ bắt giữ ông Hoàng liên quan tới quá trình mở rộng điều tra vụ án "Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Đưa hối lộ; Môi giới hối lộ" xảy ra tại Công ty TNHH Khoa học TSL và các tổ chức, cá nhân liên quan.
Ông Hoàng từng có giai đoạn giữ chức Trưởng phòng Quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm, Cục An toàn thực phẩm.
Bà Lan giữ chức bộ trưởng Y tế từ tháng 10/2022
Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, tội "Nhận hối lộ" được liệt vào dạng "tội phạm tham nhũng". Một văn bản khác cũng nhắc tới tội phạm tham nhũng là Quy định số 41-QĐ/TW ngày 03/11/2021 của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.
Điều 7 của quy định này nêu rõ:
- Miễn nhiệm đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng.
- Người đứng đầu lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực thì tùy tính chất, mức độ sai phạm để xem xét cho từ chức.
- Cho từ chức đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng.
Theo Điều 354 về tội "Nhận hối lộ" trong Bộ luật Hình sự thì mức hình phạt cao nhất của khung một là 7 năm tù, khung bốn là chung thân.
Một tội phạm là nghiêm trọng hay rất nghiêm trọng được quy định trong Điều 9, Bộ luật Hình sự như sau:
- Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù.
- Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù.
Ngoài ra, do khung hình phạt cao nhất của tội "Nhận hối lộ" là chung thân, tội phạm này có thể được coi là "đặc biệt nghiêm trọng", cũng theo Điều 9, Bộ luật Hình sự.
Một điều đáng chú ý khác là việc bà Đào Hồng Lan chính là người quyết định bổ nhiệm bà Trần Việt Nga vào vị trí cục trưởng Cục An toàn thực phẩm vào tháng 9/2024.
Bà Lan cũng từng trao quyết định bổ nhiệm cho ông Lê Hoàng giữ chức phó cục trưởng Cục Phòng bệnh vào tháng 3/2025. Tuy nhiên, cần làm rõ rằng ông Lê Hoàng bị bắt là do bị nghi có liên quan tới vụ án xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm, nơi ông từng giữ chức trưởng phòng Quản lý tiêu chuẩn và kiểm nghiệm. Chức vụ này ông Hoàng đã giữ từ trước khi bà Lan làm bộ trưởng Y tế.
Bà Lan cũng không trao quyết định bổ nhiệm cho ông Nguyễn Thanh Phong.
Ông Phong giữ chức cục trưởng Cục An toàn thực phẩm từ năm 2015 và, tới tháng 10/2019, được bà Nguyễn Thị Kim Tiến, khi ấy là bộ trưởng Y tế, tái bổ nhiệm. Ông Phong giữ chức này tới tháng 9/2024 thì nghỉ hưu, tức có khoảng hai năm công tác dưới thời Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan.
Do đó, nếu tiêu cực xảy ra trước thời bà Lan làm bộ trưởng, bà sẽ không chịu trách nhiệm người đứng đầu đối với toàn bộ vụ việc. Tuy nhiên, trong trường hợp này, bà cũng chịu trách nhiệm đối với việc bổ nhiệm bà Trần Việt Nga.
Còn trong trường hợp tiêu cực xảy ra dưới thời của bà, thì với tư cách bộ trưởng, bà sẽ không tránh khỏi trách nhiệm.
Trách nhiệm người đứng đầu
Trong thời gian qua, đã có những cán bộ cấp cao mất chức do "chịu trách nhiệm người đứng đầu".
Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng đã mất chức do phải "chịu trách nhiệm của người đứng đầu" vì để xảy ra nhiều sai phạm tại Bộ Tài chính – cơ quan ông từng giữ chức bộ trưởng từ tháng 5/2013 tới tháng 4/2021.
Vào ngày 31/1/2024, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã "xem xét, cho ý kiến về nguyện vọng thôi giữ các chức vụ, nghỉ công tác và nghỉ hưu" của ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.
Thông báo của Trung ương Đảng nêu rằng ông Trần Tuấn Anh phải "chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi để xảy ra nhiều vi phạm tại Bộ Công thương, nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật, bị xử lý hình sự, xử lý kỷ luật Đảng, hành chính".
Trong khi đó, trường hợp ông Phan Đình Trạc có sự khác biệt.
Vào tháng 6/2024, Phó Trưởng ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên đã bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước theo Điều 337 Bộ luật Hình sự.
Khi ấy, đã những câu hỏi về việc liệu Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc, thủ trưởng trực tiếp của ông Yên, có phải "chịu trách nhiệm người đứng đầu" theo Quy định 41 hay không.
Tuy nhiên, dường như ông Trạc không chịu bất kỳ hình thức kỷ luật nào liên quan tới vụ việc này. Vừa rồi vào ngày 29/8, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã trao Huy hiệu 45 năm tuổi Đảng cho ông Trạc.
Một dấu hỏi lớn về "chịu trách nhiệm người đứng đầu" là trường hợp ông Vương Đình Huệ sau khi trợ lý của ông là ông Phạm Thái Hà bị bắt vào ngày 22/4/2024. Ông Hà là trợ lý của ông Huệ trong nhiều năm và tại nhiều cơ quan khác nhau.
Vài ngày sau đó, ông Huệ đã được "đồng ý" cho thôi giữ các chức vụ trong Đảng và chính quyền. Trong thông báo nêu lý do ông Huệ thôi chức, có đoạn nói rằng ông Huệ phải "chịu trách nhiệm người đứng đầu" theo các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, nhưng không nhắc trực tiếp tới vụ ông Phạm Thái Hà.
Vào tháng 11/2024, khi Bộ Chính trị kỷ luật cảnh cáo ông Huệ, thông báo không nhắc tới việc "chịu trách nhiệm người đứng đầu".
Không có thông tin công khai về việc vì sao ông Huệ bị cách tất cả chức vụ trong Đảng vào tháng Bảy vừa rồi.
Ở thời điểm hiện tại, dù sự nghiệp chính trị đã kết thúc, số phận của ông Vương Đình Huệ tiếp tục bị treo lơ lửng khi ông gián tiếp được nhắc hai lần trong Kết luận điều tra vụ án xảy ra tại Tập đoàn Thuận An.
Phiên sơ thẩm xét xử vụ án tại Tập đoàn Thuận An dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 8/9 tại Tòa án nhân dân TP Hà Nội.
Giống ông Huệ, thông báo vào tháng 3/2024 về việc Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thôi giữ các chức vụ trong Đảng và Nhà nước cũng đề cập tới việc ông Thưởng phải "chịu trách nhiệm người đứng đầu" theo các quy định của Đảng và pháp luật.
Khi Đảng quyết định cách tất cả chức vụ trong Đảng của ông Thưởng vào tháng 7/2025, không có lý do cụ thể nào được nêu công khai trên các mặt báo.
Một cựu thành viên "Tứ Trụ" khác bị cách tất cả chức vụ vào tháng Bảy là ông Nguyễn Xuân Phúc
Ông Phúc đã phải thôi chức chủ tịch nước từ tháng 1/2023 vì "chịu trách nhiệm người đứng đầu" khi để nhiều cán bộ, trong đó có hai phó thủ tướng, ba bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả rất nghiêm trọng; hai phó thủ tướng đã xin thôi giữ các chức vụ, hai bộ trưởng và nhiều cán bộ bị xử lý hình sự.
Tương tự như trường hợp của ông Huệ và ông Thưởng, Đảng không nêu công khai lý do cách tất cả chức vụ của ông Phúc.
Theo BBC
Comments powered by CComment