Vì sao vợ chồng chênh tuổi quá nhiều thường bị thiên hạ dị nghị

Một người dùng Reddit đã phát hiện ra xu hướng - mặc dù nam diễn viên đã 44 tuổi vào thời điểm đó, ông dường như chỉ hẹn hò với phụ nữ từ 25 tuổi trở xuống, luôn chia tay với bạn gái trước khi họ bước qua tuổi 26.

Mọi người đã có phản ứng trước biểu đồ đó; một số người khen ngợi DiCaprio có khả năng thu hút phụ nữ trẻ, trong khi những người khác xài xể nam tài tử kỳ cựu này, nài nỉ ông tìm người yêu gần với tuổi của ông hơn.

Ngay cả khi chỉ mới xuất hiện được 3 năm, biểu đồ này vẫn tiếp tục nổi trở lại khi các nhà bình luận háo hức theo dõi mối quan hệ hiện tại của DiCaprio với Camila Morrone, 24 tuổi.

Những phản ứng trước thói quen hẹn hò của nam tài tử này thể hiện những quan điểm đối chọi về quan hệ lệch tuổi - đối với một số người, đó là sự ngưỡng mộ, trong khi đối với người khác, có cái gì đó tự thân nó bất an khi cặp với một người nhỏ tuổi hơn nhiều.

Từ cặp đôi Demi Moore và Ashton Kutcher cho đến đến George và Amal Clooney, các quan hệ lệch tuổi đình đám luôn khiến người khác chặc lưỡi.

Mặc dù trong năm 2014, độ tuổi chênh lệch trung bình trong các mối quan hệ dị tính ở Mỹ là tương đối nhỏ, ở mức 2,3 năm, nhưng nhiều cặp vợ chồng có khoảng cách tuổi tác lớn hơn nhiều.

Ở các nước phương Tây, khoảng 8% các cặp vợ chồng dị tính chênh nhau từ 10 tuổi trở lên, tăng lên mức 25% ở các cặp đồng tính nam và 15% ở các cặp đồng tính nữ.

Trong một số trường hợp, khoảng cách tuổi tác giữa hai người thậm chí còn lớn hơn - dữ liệu cho thấy khoảng 1% các cặp vợ chồng dị tính ở Mỹ có chênh lệch tuổi tác từ 28 tuổi trở lên.

Quan điểm của chúng ta về các mối quan hệ lệch tuổi được định hình bởi hàng ngàn năm tiến hóa tâm lý và các thế hệ của chuẩn mực xã hội và văn hóa.

Trong vòng một trăm năm qua, biến chuyển kinh tế và bình đẳng giới gia tăng đã thay đổi chuẩn mực khoảng cách tuổi tác 'bình thường', và các phong trào công bằng xã hội gần đây đã ngày càng soi mói những cơ chế quyền lực trong các quan hệ lệch tuổi.

Các cặp vợ chồng có khoảng cách tuổi tác lớn thường bị xét nét, và trong khi một số chuyên gia tin rằng điều này có thể sắp thay đổi, những người khác lập luận rằng người trẻ có thể trở nên không đồng tình với tình yêu lệch tuổi hơn bao giờ hết.

Những ai khó chịu với thói quen hẹn hò của DiCaprio không phải là không có lý do chính đáng.

Ác cảm với mối quan hệ lệch tuổi là rất phổ biến và, cũng như hầu hết các điều cấm kỵ, chúng xuất phát từ hàng ngàn năm tiến hóa cũng như các tín hiệu xã hội và văn hóa gần đây hơn.

"Trong nhiều nền văn hóa, yêu một người lớn tuổi hoặc nhỏ tuổi hơn nhiều so là không chấp nhận được," Tiến sĩ Elena Touroni, nhà tâm lý học tư vấn và đồng sáng lập của Phòng khám Tâm lý học Chelsea ở London, cho biết. "Từ góc độ tiến hóa, động lực xây dựng gia đình có thể tác động đến người bạn đời chúng ta chọn - từ cả góc độ sinh học nhưng cũng theo nghĩa là cần cả cha mẹ còn sống để nuôi dạy con cái."

Đối với cả đàn ông và phụ nữ, khả năng sinh sản có xu hướng giảm sau độ tuổi khoảng 35, và mặc dù phụ nữ mất khả năng thụ thai sớm hơn nhiều, việc chúng ta đã tiến hóa để bị thu hút bởi những người cùng độ tuổi cũng dễ hiểu.

Mặc dù có tương đối ít dữ liệu về tuổi tác trong các mối quan hệ LGBTQ+, chúng ta biết rằng việc có độ chênh lệch tuổi tác lớn giữa các cặp đồng giới phổ biến hơn nhiều, có lẽ nó phản ánh khả năng thụ thai sinh học ảnh hưởng đến cách chúng ta tìm bạn tình nhiều như thế nào.

Tuy nhiên, đây không chỉ là về vấn đề nuôi dạy con cái.

Cặp với người cùng tuổi khiến mối quan hệ nhiều khả năng đi xa hơn, kết quả nghiên cứu cho thấy. Các chuyên gia tin rằng điều này là do các cặp đôi này có xu hướng trải qua thách thức và giai đoạn cuộc sống cùng lúc, và do đó có thể tiếp tục tìm thấy điểm chung.

"Trong 10 năm đầu tiên của hôn nhân, mọi người cho biết họ có mức độ hài lòng hôn nhân cao hơn nếu bạn đời của họ nhỏ tuổi hơn," Grace Lordan, phó giáo sư khoa học hành vi tại Trường Kinh tế London, vốn đang nghiên cứu các quan hệ và hạnh phúc lệch tuổi, cho biết.

"Tuy nhiên, theo thời gian, sự hài lòng trong hôn nhân của các cặp vợ chồng lệch tuổi giảm nhiều hơn so với cặp cùng tuổi. Xác suất ly hôn của các cặp vợ chồng cùng tuổi cũng thấp hơn."

Tuy nhiên, bất chấp những yếu tố thúc chúng ta đến với bạn đời cùng độ tuổi, hoàn cảnh kinh tế xã hội đôi khi có thể đẩy ngược thôi thúc tiến hóa.

Năm 1900, độ chênh lệch tuổi tác trung bình giữa các cặp vợ chồng là gần gấp đôi khoảng cách của thời kỳ 2000; trong lịch sử, mọi người (nhất là ở tầng lớp trung và thượng lưu) nhiều khả năng kết hôn với người lớn hay nhỏ tuổi hơn nhiều so với mình.

Có lý do sinh học và cả kinh tế cho điều này.

Nếu một người đàn ông 50 tuổi muốn có con, ông ta sẽ không có lợi nếu kết hôn với một người vợ ở độ tuổi tương tự, vốn ít khả năng vẫn còn sinh con được. Trong xã hội gia trưởng mà đàn ông có sức mạnh kinh tế, việc chọn kết hợp với phụ nữ trẻ hơn nhiều sẽ có thể dễ dàng hơn cho đàn ông.

Trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, hầu hết phụ nữ bị loại khỏi lực lượng lao động, vì vậy việc họ ưu tiên kết hôn với người đàn ông đã có an ninh tài chính là hợp lý.

Đối với đàn ông, xây dựng kinh tế trước và tính chuyện kết hôn sau cũng hợp lý - khi mà với sức mạnh xã hội tăng lên, họ có thể tìm được vợ trẻ, vốn đem đến cho họ cơ hội có con tốt nhất.

Chúng ta phán xét ai và tại sao

Tuy nhiên, khi phụ nữ có được quyền lực kinh tế lớn hơn thì độ thu hút của người chồng lớn tuổi hơn nhiều giảm đi, khiến cho các mối quan hệ lệch tuổi trở nên ít phổ biến hơn, và thường bị coi là cấm kỵ nhiều hơn.

Ngày nay, ngay cả khi hầu hết các xã hội đã chấp nhận quan điểm ngày càng cấp tiến về tình yêu và các mối quan hệ và sự đa dạng hình thức của nó, thì các cặp vợ chồng trong đó một người lớn tuổi hơn người kia nhiều vẫn chịu sự phán xét.

Thay vì cho rằng họ đang chung sống hạnh phúc, có xu hướng lo lắng về sự mất cân bằng quyền lực giữa đôi bên và xem quan hệ như giao dịch, cho rằng một bên đang tìm cách ngoi lên về địa vị xã hội hay mức độ giàu có.

Thậm chí còn có từ cụ thể cho xét đoán đó; một người đàn ông lớn tuổi phải là 'sugar daddy', tức 'bố ngọt ngào' còn cô gái trẻ là 'kẻ đào mỏ'.

Trong những năm gần đây, vốn từ vựng đó đã được mở rộng để chi thêm về quan hệ mà phụ nữ là người lớn tuổi hơn nhiều; những từ như 'cougar', tức 'beo già' và 'toyboy', tức 'trai bao' phản ánh sự gia tăng mối quan hệ này.

Thống kê cho thấy vào năm 1963, chỉ có 15% cô dâu ở Anh lớn tuổi hơn chú rể. Đến năm 1998, con số này tăng lên 26%, và những phát hiện từ một nghiên cứu năm 2011 cho thấy số phụ nữ kết hôn hoặc sống chung với người đàn ông trẻ hơn họ 5 tuổi hoặc kém tuổi nhiều hơn nữa đã tăng gần gấp 3 lần kể từ thập niên 1970.

Phụ nữ chọn hẹn hò với trai trẻ dường đối mặt với sự phán xét không cân xứng. "Con người chúng ta bản tính là hay phán xét, và nếu những gì những người xung quanh ta làm bị lệch với những gì chúng ta mong đợi, chúng ta sẽ chú ý đến nó," Lordan nói. "Phụ nữ cặp trai trẻ là trái lẽ tự nhiên nhất theo quan niệm của chúng ta về hôn nhân, và do đó phải chịu nhiều phán xét nhất."

Sự chú ý của truyền thông xung quanh hôn nhân của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron với người vợ hơn ông 24 tuổi, hoặc việc báo chí lên cơn sốt về mối quan hệ của Kim Kardashian 41 tuổi với Pete Davidson, 28 tuổi, chỉ càng làm nổi bật điều này.

Tuy nhiên, Touroni tin rằng các mối quan giữa chồng già/gái trẻ giờ đây bị phán xét thậm chí còn nhiều hơn so với các cặp vợ già/trai trẻ.

Điều này có lẽ liên quan một phần đến phong trào #MeToo, vốn ngày càng chú ý đến cơ chế quyền lực trong các cặp đôi.

Một số người cho rằng độ chênh lệch tuổi tác cao kết hợp với quyền lực xã hội, kinh tế mà người đàn ông có được trong xã hội nam giới nắm quyền thống trị có thể khiến cho phụ nữ trẻ ở vào vị trí dễ bị tổn thương.

Một nghiên cứu thực hiện ngay sau #MeToo cho thấy nhiều người ngoài cuộc tin rằng có khía cạnh lợi dụng trong các quan hệ lệch tuổi.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy người trẻ đặc biệt ác cảm với các mối quan hệ mà người đàn ông lớn tuổi hơn, và thừa nhận điều này là do họ cho rằng mối quan hệ này là sự đổi chác - chẳng hạn đổi tình dục để đạt được một kiểu sống, mức sống nào đó.

Liệu những cấm kỵ lệch tuổi có biến mất?

Ngày nay, mọi người ngày càng chấp nhận rằng mỗi mối quan hệ đều khác với những mối quan hệ khác - cho dù là tình dục, giới tính hay số người trong quan hệ đó.

Touroni nói khi nhiều loại quan hệ được bình thường hóa, bà hy vọng mọi người sẽ tôn trọng lựa chọn quan hệ lệch tuổi. "Chúng ta đang sống trong thời kỳ tự do và linh hoạt hơn, vì vậy tôi nghĩ rằng theo thời gian chúng ta sẽ trở nên ít phán xét hơn nhiều về lựa chọn mối quan hệ của người khác, cho dù là lệch tuổi hay vì điều gì đi nữa."

Tuy nhiên, không có mấy bằng chứng cho thấy mối quan tâm nhiệt thành của xã hội đối với các mối quan hệ lệch tuổi đang giảm bớt.

Cái gọi là mối tình chóng vánh của những người nổi tiếng vẫn thường thành tít báo, và người trẻ dường như còn phán xét về quan hệ lệch tuổi hơn là người già, nhất là khi chồng già hơn vợ.

Do giới trẻ thường tiên phong trong thay đổi xã hội, sự không đồng tình của họ có nghĩa là cấm kỵ lệch tuổi có thể càng trở nên ăn sâu.

"Nhìn chung, tôi nuôi hy vọng rằng chúng ta sẽ ít phán xét người khác hơn, cho dù họ lựa chọn thế nào đi nữa," Lordan nói.

"Tuy nhiên, quan niệm thế nào là quan hệ 'coi được' đã ăn sâu trong xã hội phương Tây. Không có khả năng chúng ta sẽ đi đến được chỗ mọi người ngừng đánh giá rằng lựa chọn lối sống của ai đó là đi ngược lại các chuẩn mực này, bao gồm cả các cặp lệch tuổi."

Theo BBC