Giải Oscar đang dần 'mất giá'

Nỗ lực thu hút khán giả bằng những yếu tố mới nhưng không thành công và kéo theo đó là những tranh cãi trái chiều.

Trước khi lễ trao Giải Oscar lần thứ 94-2022 diễn ra, những tranh cãi đã xuất hiện xoay quanh việc ban tổ chức quyết định công bố trước 8 hạng mục để dành thời lượng chương trình cho các hoạt động ca hát, tưởng niệm.

Khán giả chán ngán

Sau lễ trao giải, các tranh cãi còn dữ dội hơn xoay quanh "cú tát Oscar" của Will Smith dành cho nghệ sĩ hài Chris Rock. Mọi tôn vinh đều trở nên lu mờ trước xì-căng-đan hy hữu, gây sốc nhưng lại là màn cứu thua lượt người xem.

Vào giai đoạn hoàng kim, lễ trao Giải Oscar là một trong những sự kiện lớn nhất hành tinh của ngành điện ảnh, thu hút lượng lớn khán giả say mê phim ảnh. Số lượng khán giả theo dõi lễ trao giải đều nằm ở mức 35-45 triệu lượt xem. Từ năm 2015 trở đi, lượng khán giả xem lễ trao giải bắt đầu tụt dốc. Theo thống kê của Nielsen, lượng người xem Oscar 92-2020 giảm 20% so với năm 2019, chỉ đạt 23,6 triệu lượt xem. Năm 2021, lượng người xem tiếp tục giảm đến 58,3% so với 2020, chỉ còn 9,85 triệu lượt xem, đạt mốc kỷ lục thấp nhất trong lịch sử lễ trao giải.

Nguyên nhân sự sụt giảm được cho là do buổi lễ kéo dài 3 giờ rưỡi mà không có MC dẫn đến không nhất quán. Các tiết mục ca hát nhạt nhòa và màn trình diễn bất ngờ nhưng khó hiểu nhất thuộc về Eminem với ca khúc cũ kỹ.

Theo cây bút phê bình Dominic Patten của Deadline, lễ trao giải sớm trở thành rạp xiếc thiếu sức sống với các tiết mục đủ kiểu nhưng quá nhạt. Cây bút Caroline Framke của Variety thì cho rằng lễ trao giải như cuộc phiêu lưu điên rồ, may là cảm xúc được cứu vớt ở phút cuối với chiến thắng của phim "Ký sinh trùng".

Viện Hàn lâm tìm mọi cách để cải thiện tình hình, lấy lại sự hấp dẫn của lễ trao giải lâu năm. Họ quyết định quay lại với truyền thống bằng cách mời MC dẫn dắt lễ trao giải sau 3 năm không có MC. Ba nữ nghệ sĩ hài Regina Hall, Amy Schumer và Wanda Sykes được chọn lựa cho vị trí này. Họ cũng quyết định công bố trước kết quả của 8 hạng mục gồm: tài liệu ngắn, dựng phim, hóa trang/làm tóc, nhạc phim, thiết kế sản xuất, phim hoạt hình ngắn, phim chuyển thể người đóng ngắn và âm thanh.

Tuy nhiên, tất cả đều không giúp đột phá lượng người xem với mức trung bình được đo khoảng 13,7 triệu lượt. Con số này chỉ tăng sau khi Will Smith lên sân khấu tát vào mặt khách mời - nghệ sĩ hài Chris Rock. Sự cố hy hữu giúp lượng người xem cuối cùng của lễ trao giải tăng 56% so với năm 2021, đạt 15,36 triệu lượt xem. Dẫu vậy, đây vẫn là con số thấp thứ hai sau mức thấp kỷ lục thiết lập vào năm 2021.

Sự cố của Will Smith và Chris Rock khiến lễ trao giải trở nên thất bại bởi toàn bộ các sự kiện tôn vinh đều lu mờ theo hướng tiêu cực. Theo trang Variety, nếu hỏi 100 người trong ngành công nghiệp giải trí rằng nên đòi hỏi gì khi xem Oscar, thì chắc chắn nhận được 100 ý kiến khác nhau. Nhưng 100 người trên đều đồng ý rằng bê bối xảy ra tại Oscar 2022 không phải điều mọi người cần. "Tôi nghĩ nó thật đáng thất vọng!" - một thành viên (giấu tên) trong Viện Hàn lâm, nhận định.

Tạo chuỗi tranh cãi

Bên cạnh bê bối của Will Smith, lễ trao Giải Oscar 2022 chìm ngập trong tranh cãi. Ngay khi Viện Hàn lâm thông báo sẽ công bố trước 8 hạng mục để dành thời lượng cho ca hát và hoạt động tưởng niệm, tranh cãi đã nổ ra giữa những người trong giới khác lẫn nội bộ Viện Hàn lâm.

Đạo diễn Steven Spielberg phản đối gay gắt khi cho rằng bất kỳ thành phần nào cũng không thể thiếu trong công đoạn làm phim. Vì thế, mọi người cần được tôn vinh như nhau, không nên phân biệt đối xử bên nặng, bên nhẹ. Hơn 70 người trong nghề khác như James Cameron, Guillermo del Toro… ký đơn phản đối quyết định của Viện Hàn lâm.

"Sứ mệnh của Viện Hàn lâm là tôn vinh người làm phim ở tất cả các khâu, bao gồm những hạng mục kỹ thuật. Việc loại bỏ bất kỳ hạng mục nào khỏi chương trình trực tiếp cũng đều làm suy giảm sứ mệnh đó" - Mark A. Lanza, chủ tịch của Motion Picture Sound Editors, nhận định.

Kế hoạch ban đầu là ghi hình trao giải trước 8 hạng mục, sau đó, video được biên tập và phát lại thay vì trao trực tiếp trên sân khấu. Tuy nhiên, đến lúc trao giải, khán giả thấy 4 trong 8 hạng mục đã công bố trước kết quả được trao tượng vàng trực tiếp trên sân khấu nhưng diễn ra chóng vánh.

Việc mời đến 3 MC đều là nghệ sĩ hài và cả khách mời trao giải cũng có một số nghệ sĩ hài trở thành đầu nguồn gây ra các tranh cãi tiếp theo của Oscar 2022. Ba nữ MC Regina Hall, Amy Schumer và Wanda Sykes đã có những câu đùa bị đánh giá kém duyên, hạ giá giải thưởng bằng những bộ đồ hóa trang kỳ dị, lạm dụng hài hước khiến lễ trao giải mất vẻ nghiêm túc, chuyên nghiệp. Họ đùa rằng Viện Hàn lâm mời 3 MC đều là nữ vì MC nữ thù lao thấp hơn MC nam và ban tổ chức muốn tiết kiệm. Câu đùa này bị cho là thiếu tôn trọng phụ nữ, tự hạ giá bản thân.

Nhiều người trong nghề cho rằng Viện Hàn lâm đã cố gắng thay đổi theo hướng trẻ hóa nhằm tìm cách thu hút khán giả, trở lại thời hoàng kim nhưng lại xa rời những giá trị cốt lõi mà giải thưởng đã có gần cả trăm năm qua: Tôn vinh dành cho những người làm phim, sự chuyên nghiệp, danh giá của một giải thưởng sinh ra và phát triển chỉ tập trung vào điện ảnh.

Sự chán ngán của khán giả, sự chỉ trích của người trong nghề là lời cảnh tỉnh để ban tổ chức nhận ra đến lúc cần trở về giá trị cốt lõi hơn là chạy theo phù phiếm, tự làm "mất giá" của giải thưởng.

Theo Người lao động