Tín hiệu mới từ Donald Trump về khả năng bảo đảm an ninh cho Ukraina để đi tới một thỏa thuận hòa bình với Nga một lần nữa làm dấy lên tranh luận trong và ngoài nước Mỹ. Lời hứa dù còn đầy mơ hồ “sẽ cho họ sự bảo vệ rất tốt”chưa biết có tạo nên bước ngoặt cho khủng hoảng Ukraina hay không, nhưng ngay lập tức ông đã vấp phải cảnh báo từ cơ sở cử tri cực hữu thân cận: Không nên đi quá xa.
Tổng thống thuộc đảng Cộng Hòa đang bị kẹt giữa mục tiêu nhanh chóng chấm dứt chiến tranh ở Ukraina, và không làm phật lòng cử tri trung thành, vốn là nền tảng chính trị của Donal Trump.
Sau khi tiếp đón Putin tại Alaska hôm thứ Sáu (15/08), Steve Witkoff đặc phái viên của ôngTrump cho biết nhà lãnh đạo Nga đã đồng ý với một “nhượng bộ” là để Mỹ cung cấp “sự bảo vệ tương tự Điều 5” cho Ukraina, một cam kết chính trị về phòng thủ tập thể của NATO, theo đó một cuộc tấn công vào một thành viên sẽ bị coi là tấn công vào toàn khối.
Nhiều nhà quan sát hoài nghi về cách hiểu của Witkoff đối với Putin, lưu ý rằng Matxcơva vẫn công khai đòi hỏi cũng phải có những bảo đảm an ninh cho Nga.
Trong cuộc họp tại Nhà Trắng với Volodymyr Zelensky và các lãnh đạo châu Âu, Donald Trump khẳng định: “Chúng tôi sẽ cho họ sự bảo vệ rất tốt”. Ngày hôm sau, thông điệp được phác họa thêm bằng lời hứa hỗ trợ trên không, nhưng không có binh sĩ trên bộ. Trọng trách mặt đất có lẽ sẽ do châu Âu đảm nhận. Lời hứa có thể hiểu như một tín hiệu trấn an phe Cộng Hòa vốn lo ngại Mỹ sa lầy quá sâu.
Chưa rõ chính xác sự tham gia của không quân Mỹ sẽ ở mức độ nào, nhưng liệu có phải là để hỗ trợ cho dự kiến triển khai quân châu Âu tại Ukraina mà Pháp và Anh đang tính đến.
Kristine Berzina, chuyên gia tại Quỹ German Marshall, nhận định : “Nếu Mỹ chấp nhận kiểm soát không phận Ukraina, đó sẽ là tín hiệu mạnh mẽ mở đường cho tham vọng an ninh lớn hơn từ phía châu Âu”. Theo bà, các lãnh đạo châu Âu đã thể hiện sự đoàn kết hiếm có khi cùng nhau tới Washington hôm thứ Hai để hậu thuẫn Zelensky trong các cuộc thảo luận với Trump.
“Để tạo ra sự thay đổi thực sự trên chiến trường Ukraina, không thể chỉ dừng lại ở sự đồng thuận ngoại giao hay vài ngày nhất trí bề mặt giữa các nguyên thủ. Họ phải sẵn sàng hành động và chứng minh cho Trump thấy rằng: ‘Chúng tôi đã chuẩn bị đầy đủ, chỉ cần ông cho chúng tôi điều kiện nhất định để thực hiện’.”
Giải pháp mơ hồ
Theo giới phân tích, ông Trump cũng có thể chấp nhận một hình thức triển khai hạn chế hơn, chẳng hạn chỉ dừng ở hoạt động trinh sát, đồng nghĩa với việc số lượng máy bay Mỹ hoạt động trên bầu trời Ukraina sẽ rất ít.
Bà Debra Cagan, cựu quan chức cấp cao của Mỹ, hiện làm việc tại Atlantic Council, nhận xét : “Trong các cuộc gặp với lãnh đạo châu Âu và Zelensky, tổng thống Trump có nói vài điều. Nhưng tôi dám đặt cược rất nhiều tiền rằng đội ngũ quanh ông sẽ mất nhiều thời gian để ‘chỉnh sửa’ lại,”. Theo bà, Washington sẽ tìm cách triển khai một phương án bảo đảm an ninh tối thiểu, “làm ít nhất có thể”.
Hiện tại, các bảo đảm an ninh, trọng tâm của hàng loạt cuộc họp quân sự trong tuần, vẫn nêu ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. “Để thành công, phải có hành động trên bộ, trên biển và trên không,” chuyên gia Cagan nhấn mạnh. “Nhưng ‘trên không’ ở đây có nghĩa gì? Mỹ sẽ điều máy bay chiến đấu? Bay tuần tra Biển Đen? Hay chỉ giới hạn ở các sứ mệnh trinh sát?” Bà cũng nhấn mạnh rằng một chiến lược hiệu quả phải đồng bộ cả trên bộ, trên không lẫn trên biển, trong đó có việc duy trì cho các cảng then chốt của Ukraina ở Biển Đen tiếp tục hoạt động.
Trấn an châu Âu, tránh làm phật lòng cử tri
Nhưng với chính trường Mỹ, mọi chuyện còn phức tạp hơn. Dù vẫn giữ được uy thế trong đảng Cộng Hòa, ông Trump đã chứng kiến sự phản đối từ một bộ phận cử tri cực hữu, những người ủng hộ ông chính vì quan điểm nói không với các can dự ở nước ngoài.
Dân biểu Marjorie Taylor Greene công kích: “Tại sao Ukraina lại xứng đáng nhận một phiên bản của Điều 5, trong khi chính chúng ta nói họ không thể gia nhập NATO?” Bà Greene cảnh báo cử tri “sẽ phẫn nộ” trước viễn cảnh viện trợ thêm cho Ukraina giữa lúc kinh tế Mỹ khó khăn.
Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville thì nhận định sẽ “không thể nào thuyết phục nổi” cử tri, những người vẫn bị ám ảnh bởi các cuộc chiến Iraq và Afghanistan, chấp nhận thêm một cam kết quân sự dài hạn nữa, theo tờ The Hill.
Để xoa dịu nội bộ, Trump dường như lựa chọn nước đôi: vẫn giữ ngôn từ lớn lao về “sự bảo vệ tốt”, nhưng khi đi vào chi tiết thì không rõ ràng.
Trump đang cố gắng định hình câu chuyện theo hướng : Hòa bình ở Ukraina đạt được mà không tốn “một xu nào” từ người nộp thuế Mỹ. Bằng cách đó, Trump hy vọng vừa chứng minh với cử tri rằng ông giữ lời hứa “Nước Mỹ trên hết”, vừa tạo dựng hình ảnh một nhà kiến tạo hòa bình. Song ẩn sâu trong thông điệp ấy là một thực tế: Để đạt được thỏa thuận với Nga, Ukraina nhiều khả năng sẽ phải nhượng bộ lãnh thổ, đặc biệt ở vùng Donbass. Song, điều này không có gì quan trọng với Donald Trump.
Thế kẹt chưa có lối ra
Ông Trump đang loay hoay tìm kiếm một thế cân bằng mong manh: Làm vừa lòng châu Âu đang khát khao một tín hiệu mạnh mẽ từ Washington, nhưng không để mất sự ủng hộ của cử tri nền tảng vốn chống lại mọi can dự ở bên ngoài. Nếu đi quá xa, ông có nguy cơ bị chính phe MAGA quay lưng. Họ sẽ coi đây là lùi bước trước khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết”, do chính ông Trump để xướng và là sự phản bội cam kết không sa lầy vào các cuộc chiến ở nước ngoài. Nguy cơ làn sóng phản ứng dâng cao có thể làm lung lay sự ủng hộ của cử tri nòng cốt, khiến chiến dịch bầu cử giữa kỳ 2026–2028 của ông Trump mất đi động lực.
Donald Trump hy vọng đạt “hai trong một”: vừa đem lại hòa bình cho Ukraina với chi phí tối thiểu, vừa củng cố cam kết tranh cử trước cử tri.
Không ít lần chỉ trích Biden đã “ném 350 tỷ đô la của nước Mỹ qua cửa sổ » , Donald Trump vẫn nỗ lực gắn cuộc chiến Ukraina với người tiền nhiệm, đồng thời không giấu khát vọng giành giải Nobel Hòa Bình.
Theo RFI
Comments powered by CComment