Trên mặt nước xanh thẳm ngoài khơi Thượng Hải, một khối thép khổng lồ với số hiệu “18” dần lộ diện sau những năm ẩn mình trong xưởng đóng tàu Giang Nam.
Hai quái vật bay chưa từng thấy "trỗi dậy" từ sa mạc Mông Cổ
Khi vận hành đồng bộ, tổ hợp EMALS cùng các mẫu máy bay này biến Phúc Kiến từ biểu tượng kỹ thuật thành nền tảng tác chiến biển xa có khả năng triển khai lực lượng không quân phối hợp, tăng cường tầm hoạt động, nhận thức tình huống và sức công phá trên biển. Sự tích hợp này phản ánh định hướng nâng cao năng lực hoạt động độc lập ở khu vực xa bờ và thu hẹp khoảng cách công nghệ so với các hải quân tiên tiến.
Khối thép 80.000 tấn - “sân bay nổi” trên biển
Với chiều dài 316 mét, rộng 76 mét và lượng giãn nước khoảng 80.000 tấn, con tàu này tương đương một “sân ba nổi” giữa biển. So với Sơn Đông (65.000 tấn), Phúc Kiến vượt trội cả về quy mô lẫn khả năng mang tải.
Con tàu có thể mang theo từ 50 - 70 máy bay các loại, tạo nên một không đoàn hải quân hỗn hợp với đủ vai trò từ tấn công, phòng thủ đến hỗ trợ. Thành phần gồm tiêm kích J-15/J-15T, tiêm kích tàng hình J-35, máy bay cảnh báo sớm KJ-600, trực thăng Z-9 cùng UAV phục vụ nhiệm vụ phụ trợ. Khi hoạt động đồng bộ, lực lượng này mở rộng khả năng tác chiến của hải quân Trung Quốc vượt khỏi phạm vi “biển gần” truyền thống.
Khác với các tàu sân bay Mỹ chạy bằng năng lượng hạt nhân, Phúc Kiến sử dụng hệ thống động cơ đẩy điện tích hợp (IEP), kết hợp tua-bin hơi nước và động cơ diesel. Hệ thống này giúp tàu đạt tốc độ tối đa khoảng 30 hải lý/giờ (55km/h) cũng như cung cấp nguồn điện dồi dào cho các công nghệ mới như EMALS, radar và vũ khí. Dù vậy, tầm hoạt động của Phúc Kiến vẫn phụ thuộc vào tiếp nhiên liệu, hạn chế so với tàu hạt nhân.
Boong tàu được thiết kế phẳng với đảo chỉ huy nhỏ gọn, tăng diện tích cho hoạt động của máy bay. Đây là cấu hình CATOBAR (Catapult Assisted Take-Off But Arrested Recovery), sử dụng máy phóng để hỗ trợ máy bay cất cánh và dây hãm để hỗ trợ máy bay hạ cánh. Thiết kế này mở ra khả năng vận hành nhiều loại phi cơ hơn, từ máy bay cảnh báo sớm cánh cố định cho tới UAV tấn công, vượt trội so với kiểu STOBAR (ski-jump) trên Liêu Ninh và Sơn Đông.
Thông điệp từ cái tên “Phúc Kiến”
Tên gọi của tàu sân bay Phúc Kiến không phải sự lựa chọn ngẫu nhiên. Đây là tên một tỉnh ven biển phía đông nam Trung Quốc, nằm ngay đối diện với Đài Loan - khu vực được coi là nhạy cảm nhất trong chiến lược an ninh của Bắc Kinh. Việc đặt tên con tàu theo địa danh này mang ý nghĩa biểu tượng rõ rệt, như một thông điệp răn đe và nhấn mạnh vai trò của nó trong các kịch bản quân sự liên quan tới eo biển Đài Loan.
Tuy nhiên, phạm vi hoạt động của Phúc Kiến không chỉ giới hạn trong khu vực. Điểm khác biệt của tàu sân bay của Trung Quốc thuộc sự quản lý của Bộ Tư lệnh hải quân Trung Quốc (PLAN) và không được gắn cố định vào một chiến khu cụ thể nào, mà có thể được triển khai linh hoạt theo chỉ đạo của bộ tư lệnh, giống mô hình của hải quân Mỹ. Mô hình này cho phép Trung Quốc tập trung nâng cao năng lực tác chiến biển xa và tăng cường hiện diện quân sự trên các tuyến hàng hải chiến lược, thay vì chỉ tập trung vào phòng thủ trong khu vực lân cận Đông Á.
Qua đó, thông điệp chiến lược được thể hiện rõ ràng: Trung Quốc không chỉ muốn củng cố khả năng răn đe gần bờ mà còn hướng tới mục tiêu xây dựng lực lượng hải quân có khả năng tác chiến xa bờ, kiểm soát các tuyến hàng hải trọng yếu và gia tăng hiện diện trên phạm vi toàn cầu.
So sánh tàu sân bay Phúc Kiến và USS Gerald R. Ford
Để thấy rõ vị thế của Phúc Kiến, cần so sánh với USS Gerald R. Ford (CVN-78) - siêu tàu sân bay hạt nhân hiện đại nhất thế giới, hoạt động chính thức từ năm 2017 và hiện được xem là chuẩn mực toàn cầu trong lĩnh vực hàng không mẫu hạm.
Về công nghệ phóng, cả hai đều sử dụng hệ thống phóng điện từ EMALS. Phúc Kiến được trang bị 3 máy phóng, hiện mới ở giai đoạn thử nghiệm, nhưng đã phóng thành công J-35, J-15T và KJ-600. Trong khi đó, Ford sở hữu 4 EMALS, đã vận hành thực chiến với nhiều loại máy bay hiện đại.
Về kích thước và không đoàn, tàu Ford lớn hơn đáng kể, dài 333 mét, lượng giãn nước 100.000 tấn, và có khả năng triển khai 75 - 90 máy bay, bao gồm F-35C, F/A-18, E-2D, trực thăng và UAV. Rõ ràng, Mỹ chiếm ưu thế về quy mô cũng như sự đa dạng trong lực lượng không đoàn.
Ở phương diện động cơ, Phúc Kiến sử dụng hệ thống đẩy điện tích hợp (IEP), kết hợp tua-bin hơi nước và diesel, nhưng vẫn phải phụ thuộc vào tiếp nhiên liệu để duy trì hoạt động. Tàu sân bay SSS Gerald R. Ford lại được trang bị hai lò phản ứng hạt nhân A1B, mang lại tầm hoạt động gần như vô hạn. Đây là khác biệt then chốt, cho phép Mỹ duy trì khả năng triển khai toàn cầu mà không phụ thuộc quá nhiều vào hậu cần.
Hệ thống phòng thủ của hai tàu cũng có sự khác biệt rõ rệt. Phúc Kiến được trang bị pháo phòng không H/PJ-11 và tên lửa HQ-10, đồng thời dựa nhiều vào tàu hộ tống bảo vệ. Ford vượt trội hơn với radar AN/SPY-3, tên lửa ESSM, hệ thống RAM và pháo Phalanx CIWS, kết hợp với đội hình hộ tống hùng hậu, tạo thành lưới phòng thủ nhiều lớp.
Phúc Kiến vận hành với khoảng 1.200 - 2.000 người nhờ mức độ tự động hóa cao. Tàu Ford có thủy thủ đoàn khoảng 2.600 người, đã được cắt giảm đáng kể so với lớp Nimitz (3.200 người). Cả hai đều hướng tới mục tiêu giảm chi phí nhân lực, nhưng Mỹ có ưu thế lớn hơn nhờ kinh nghiệm tối ưu hóa vận hành lâu dài.
Cuối cùng là kinh nghiệm trực chiến. Tàu sân bay Phúc Kiến hiện vẫn trong giai đoạn thử nghiệm, chưa chính thức đi vào hoạt động. Trong khi đó, tàu sân bay Ford đã hoạt động từ năm 2017, được triển khai thực tế và nằm trong truyền thống hơn 100 năm vận hành tàu sân bay của Mỹ. Đây là lợi thế áp đảo mà Trung Quốc khó có thể thu hẹp trong thời gian ngắn.
Tóm lại, tàu sân bay Phúc Kiến thể hiện bước tiến công nghệ quan trọng, đặc biệt với EMALS và thiết kế CATOBAR, cho thấy Trung Quốc đang dần thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua công nghệ quân sự. Tuy nhiên, xét về quy mô, tầm hoạt động, hệ thống phòng thủ và kinh nghiệm, USS Gerald R. Ford của Mỹ vẫn ở một đẳng cấp vượt trội.
Theo MTG
Comments powered by CComment