Kinh tế Nga đang suy sụp nhanh đến bất ngờ

Giấc mộng NATO bất thành, Ukraine sẽ đi tìm “liên minh quốc phòng mới”

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thừa nhận sự thật rằng nước này sẽ không thể gia nhập NATO và cho biết rằng: “Ukraine cần gia nhập một liên minh quốc phòng mới và liên minh mới này nhất thiết phải bao gồm một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân – và quốc gia đó có thể là nước Anh. Đây là sự thật, và chúng tôi chỉ đơn giản là phải chấp nhận nó mà thôi“.

Kinh tế Nga đang suy sụp nhanh đến bất ngờ

Làn sóng trừng phạt của phương Tây đang khiến kinh tế Nga co lại đột ngột, đẩy quốc gia này vào nguy cơ suy thoái sâu rộng.

Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đã khẳng định Nga vỡ nợ là một kịch bản có thể xảy ra, nhất là khi quốc gia này không thể tiếp cận nguồn dự trữ ngoại hối của họ.

Dù vậy, kể cả khi xảy ra, sự kiện này cũng không gây khủng hoảng kinh tế toàn cầu.

Đồng rúp của Nga đang lao dốc. Điều đó có nghĩa là gì? Thu nhập thực tế đã bị thu hẹp. Sức mua của người dân Nga đã giảm đáng kể.

Giám đốc điều hành IMF lo lắng nhất là tác động lan rộng của cuộc xung đột Nga – Ukraine, đặc biệt là với những quốc gia láng giềng đang đón nhận dòng người tị nạn; họ là những quốc gia chưa phục hồi hoàn toàn nền kinh tế từ khủng hoảng Covid-19 cũng như những quốc gia phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu từ Nga.

Để đối phó lệnh trừng phạt của phương Tây và ngăn đồng rúp lao dốc, Điện Kremlin và Ngân hàng Trung ương Nga đã cấm mua USD và cấm xuất khẩu ngũ cốc.

Theo chuyên gia Edward Alden của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (trụ sở New York – Mỹ), những biện pháp trừng phạt mạnh từ Mỹ và Châu Âu nhiều khả năng vẫn được duy trì trong một thời gian dài sau khi chiến sự kết thúc, khiến Nga không thể tiếp cận nguồn đầu tư, thương mại và tài chính của phương Tây trong nhiều năm hay thậm chí là nhiều thập niên tới.

Trong khi đó, tỉ phú Nga Andrei Melnichenko ngày 14-3 cảnh báo thế giới có thể đối mặt với một cuộc khủng hoảng lương thực nếu cuộc chiến ở Ukraine không dừng lại, bởi giá phân bón đã tăng đến mức nhiều nông dân không đủ khả năng chi trả.

Tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo giá thực phẩm có thể tăng trên toàn thế giới vì giá phân bón leo thang nếu phương Tây tiếp tục gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu phân bón của Nga, quốc gia chiếm 13% sản lượng phân bón thế giới.

Trong khi đó, kỳ vọng từ vòng đàm phán mới nhất giữa Nga và Ukraine đã giúp giá dầu tiếp tục hạ nhiệt vào ngày 14-3, với giá dầu thô Brent giảm hơn 2%, lần lượt xuống còn 110 USD/thùng.

Trước phiên giao dịch này, thị trường dầu mỏ nhận được thông tin tích cực khi Bộ trưởng Ngoại giao Venezuela Felix Plasencia cho biết Caracas sẵn sàng bán dầu cho Mỹ, miễn là Mỹ tôn trọng chủ quyền và công nhận Tổng thống Nicolas Maduro là lãnh đạo “duy nhất và hợp pháp” của Venezuela.

Các chuyến hàng vũ khí đến Anh, Na Uy và Hòa Lan là các nước châu Âu nhập khẩu nhiều vũ khí nhất. Các nước châu Âu khác cũng sẽ tăng cường nhập khẩu vũ khí đáng kể trong 5 năm tới, đặc biệt là máy bay chiến đấu từ Mỹ.

Đức đã quyết định mua 35 máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ với mục đích thay thế phi đội Tornado lỗi thời.

VỤ 911 CHỈ LÀM RUNG CHUYỂN THẾ GIỚI, NHƯNG CUỘC CHIẾN UKRAINE SẼ HỦY HOẠI THẾ GIỚI

Khi vụ quân khủng bố tấn công vào tòa tháp đôi ở New York, Hoa Kỳ, ai cũng nghĩ đây là một sự kiện khủng khiếp, vì sau đó là những cuộc chiến tranh đã nổ ra với hệ lụy từ vụ 911, nhưng với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine thì sao? Thực ra, nó còn tồi tệ hơn rất nhiều lần và có nguy cơ khiến thế giới này bị hủy diệt.

Liz Truss, ngoại trưởng Anh đã có một bài phát biểu và tuyên bố rằng: “Cuộc xâm lược Ukraine là một sự thay đổi mô hình của bạo lực xảy ra vào ngày 11.09.2001 mà mà chúng ta thường gọi là vụ 911, có phải là một sự trùng hợp bất ngờ không có chủ đích vào ngày Putin ra lệnh tấn công nước láng giềng Ukraine đúng vào ngày 24.02.2022, và nếu chỉ gọi theo ngày và tháng thì có thể gọi tắt là vụ xâm lược 242, nhưng điều mà mọi người dễ nhận ra nhất là vụ 242 thậm chí còn quan trọng hơn 911. 

Đối với nhiều người trong chúng ta, giá trị quan trọng nhất trong việc so sánh giữa hai thời điểm này là sự đau khổ và mất mát.

Các cuộc tấn công vào New York và Washington vào thời điểm đó được hiểu như một lời triệu tập tới thế giới dân chủ để bảo vệ nguyên tắc cơ bản của tự do. Lệnh triệu tập đó ngày càng lớn hơn, đặc biệt là vì mối đe dọa mà Vladimir Putin đặt ra còn sắc nét hơn mối đe dọa mà những kẻ không tặc vụ 11/9 thể hiện, vì nguyên tắc và lý do của cuộc tấn công vào đất nước Ukraine rõ ràng hơn. 

Khi xâm lược Ukraine, ông ta đã vi phạm khái niệm cơ bản về chủ quyền và quyền tự quyết mà các quốc gia đang cùng tồn tại. Ông ta đã nói rằng các quốc gia lớn có thể nuốt chửng những quốc gia nhỏ hơn, biến người dân của họ thành chư hầu. Và ông ta đã hiện thực hóa những lời nói này bằng hành động, nhưng cho mãi đến trước cuộc xâm lược, thì thế giới tự do vẫn không xem trọng những lời cảnh báo của Putin, chỉ xem đó là những lời đe dọa để đòi hỏi, yêu cầu cho những cuộc đàm phán.

Các thủ phạm của vụ 11/9 đã được coi là đại diện cho một mối nguy hiểm của bạo lực và đe dọa các giá trị tốt đẹp và cách sống của chúng ta, còn các thủ phạm của vụ xâm lược Ukraine với nhận định tương tự nhưng lại xem thường quốc tế, mạnh bạo ra tay tàn phá và xem thường mạng sống của con người, được thể hiện qua các cuộc bắn phá liên tục vào dân thường Ukraine, với mục tiêu có chủ ý là các tòa nhà chung cư, nhà trẻ và bệnh viện, bao gồm cả một tòa nhà ở Mariupol dành cho các bà mẹ, trẻ em và trẻ sơ sinh.

Trước khi cuộc chiến bắt đầu, khi chúng ta đọc những lời nói dối về những cuộc quy tụ quân lính đến biên giới của Ukraine, người Nga đã nói dối một cách trơ trẽn rằng, họ chỉ tập trận và hội quân bên trong biên giới của họ, đó là chuyện bình thường, không ai có quyền lên tiếng chỉ trích hay vu khống, rằng Ukraine không cần phải lo sợ, chúng tôi không hề tấn công bất cứ quốc gia nào, chúng tôi chỉ muốn sống trong hòa bình, rằng chúng tôi không bao giờ xâm lược Ukraine, nhưng rồi súng đã nổ, quân Nga tràn qua biên giới của Ukraine vào sáng ngày 24.02, bây giờ thì hệ thống thông tin của chính phủ Nga chỉ cần sửa lại một vài chữ cho hợp với thời thế từ “Chúng tôi không bao giờ xâm lược Ukraine” thành câu nói “Chúng tôi bắt đầu xâm lược Ukraine“.

Quay trở lại để so sánh sự ảnh hưởng và quan trọng khác nhau thế nào giữa hai vụ tấn công vào nền tự do dân chủ nói chung hay vào Hoa Kỳ, Ukraine nói riêng, vụ 911 chỉ mang tính chất hoạt động của một nhóm người riêng lẻ, luôn trốn tránh trong rừng núi, không có tính chính danh để hoạt động như một chính phủ, còn vụ 242 thì mang tính chất nhà nước hợp pháp với lực lượng quân sự khổng lồ.

Trong khi Mỹ và các đồng minh đang chiến đấu với “cuộc chiến chống khủng bố riêng lẻ”, thì Putin đang từng bước tiến tới việc hình thành một chủ nghĩa khủng bố cấp nhà nước bằng cách từ từ bóp nghẹt nền dân chủ sơ khai của Nga ở trong nước và lan rộng cách thức như vậy sang các nước láng giềng.

Vụ chiếm đất Georgia năm 2008, chiếm đoạt Crimea năm 2014 và sự tàn phá dã man đã gây ra cho Syria, tất cả đều hiển hiện rõ ràng. Cuộc xâm lược Ukraine của Putin đã được hoạch định từ lầu với bài bản và sự chuẩn bị khá rõ ràng, nhưng phương Tây lại xem thường, không chú ý đến những kế hoạch xâm lược để tranh giành ảnh hưởng địa chính trị với khối NATO, giờ đây, các chính phủ phương Tây đang nhìn nhận sự việc một cách nghiêm túc hơn.

Trước đây, cựu TT George W Bush của Hoa Kỳ và cựu TT Tony Blair của Anh đã sai lầm khi đưa ra những luận điệu và phương pháp dùng chiến tranh để giải quyết cho những gì đáng lẽ ra phải là hoạt động và trách nhiệm của cảnh sát. Những kẻ khủng bố nguy hiểm lẽ ra phải là mục tiêu của công việc tình báo và cảnh sát lâu dài, chuyên sâu và phức tạp, thay vào đó chúng lại được các chính phủ như Mỹ, Anh nâng lên ngang hành như một quân đội chính quy, vô tình mang lại cho chúng địa vị mà chúng hằng khao khát. Đó là lịch sử, còn thế giới hiện tại, thì đây là một cuộc chiến thực sự, liên quan đến một chính phủ chính quy, một quân đội với hệ thống đào tạo bài bản và một chính thể chuyên quyền dưới sự cai trị sắt thép của một nhà độc tài.

Cuộc chiến bây giờ là chống lại Putin và chủ nghĩa Putinism, không phải chống nước Nga hay người Nga. Dù những biện pháp trừng phạt thực sự phủ chụp lên người dân Nga chứ không ảnh hưởng trực tiếp đến chế độ, nhưng phương Tây không thể né tránh hiện thực, rằng chỉ có người dân Nga mới có quyền đứng lên một cách hợp pháp ngay trong chính đất nước của họ để lên tiếng và phản kháng vì những trừng phạt. Các nước phương Tây đều hiểu rằng, hầu hết người Nga đều là nạn nhân của chủ nghĩa Putinism, của nhà độc tài Vladimir Putin. 

Cuộc chiến Ukraine có thể được xem như một lời cảnh tỉnh cho thế hệ đã trưởng thành sau thảm họa 11/9. Sau chiến tranh Ukraine, tất cả mọi quan niệm về chiến tranh để tranh giành ảnh hưởng địa chính trị đều được nhìn nhận lại một cách nghiêm túc và thay đổi hoàn toàn.

Một thế hệ mới đang chứng kiến những điều không nên làm và biết cần phải làm gì đó để chống lại một nhà độc tài, xem thường mạng sống con người và đàn áp quyền tự do ngôn luận.

Cuộc chiến ở Ukraine vân đang tiếp diễn và sẽ còn tàn khốc hơn, đẫm máu hơn trong những ngày và tuần sắp tới. Nhưng qua cuộc xâm lược này vô hình chung đã hình thành một quyết tâm của phương Tây rằng không chỉ phải chặn đứng Putin ở Ukraine, mà cả chủ nghĩa Putinism phải bị đánh bại.

Riêng đối với Mỹ, nước đầu đàn trong khối dân chủ, cần phải nhìn ra một điều cũng tương tự, đó là nhiều người Mỹ đã thắng trong việc bầu lên một vị TT mới, đánh bại một Donald Trump nhưng người Mỹ vẫn chưa tiêu diệt được gốc rễ của một chủ nghĩa Trumpism.

Những trận chiến mới trong thế kỷ 21, dù ở bất cứ nơi đâu, Ukraine hay tại Mỹ, chúng ta, là những người Mỹ, những người Nga sẽ đồng lòng chặn đứng và tiêu diệt tận gốc những thứ chủ nghĩa bạo lực và phát xít của Vladimir Putin và Donald Trump, hai quái thai chính trị của thế giới.

Theo Calitoday