Lợi điểm của Việt Nam là giá nhân công rẻ và lại gần các nơi cung cấp bộ phận rời ở Hoa Lục nên các công ty Trung Quốc vẫn theo nhau dồn đến Việt Nam.
Chính phủ muốn kinh tế tăng 8,5%: túi tiền người dân có bị ảnh hưởng?
Đây là điều nghịch lý khi chính sách của chính quyền ông Donald Trump, tổng thống Mỹ, muốn ép Việt Nam ra khỏi quỹ đạo và phụ thuộc Trung Quốc. Ông áp đặt thuế quan đối ứng 46% cho hàng hóa Việt Nam rồi sau đó cho đàm phán để giảm xuống.
Tuy nhiên, như ông cho hay ngày 2 Tháng Bảy, hàng hóa do Việt Nam sản xuất sẽ phải chịu thuế quan 20% trong khi hàng hóa nguyên gốc Hoa Lục núp bóng nhãn hiệu “Made in Vietnam” để trốn thuế quan cao của Mỹ sẽ phải chịu thuế đến 40%. Hiện các cuộc đàm phán giữa Hà Nội và Washington vẫn chưa kết thúc dù gần một tháng đã trôi qua.
Có thể một trong những vấn đề khó khăn cho đồng thuận là định nghĩa thế nào là hàng “trung chuyển” (transhipping), thế nào là hàng của Việt Nam sản xuất. Đồng thời, ở tỉ lệ nội địa hóa nào thì được gọi là hàng Việt Nam và từ mức độ nào trở lên thì bị đánh thuế quan cao hơn khi xuất cảng sang thị trường Mỹ, cũng như có các mức độ khác nhau hay không.
Vài tuần lễ trước, truyền thông ngoại quốc dẫn các cuộc phỏng vấn giới đầu tư Trung Quốc hoạt động tại Việt Nam cho thấy, họ rất hoang mang và lo ngại trước thuế quan “trung chuyển” 40% ấy. Nhưng càng ngày, họ càng thấy yên tâm hơn nên tư bản Hoa Lục tiếp tục đổ tiền đầu tư vào Việt Nam chứ không phải “bỏ của chạy lấy người.”
Theo một bài viết của hãng tin Bloomberg ngày 30 Tháng Bảy, các công ty Trung Quốc mở hãng xưởng trong các khu công nghệ tại tỉnh Bắc Ninh, miền Bắc Việt Nam, loan báo tuyển nhân công gấp, từ sản xuất mạch điện tử bán dẫn đến linh kiện điện tử cho trò chơi điện tử. Nhà cầm quyền dự trù phê duyệt giấy phép đầu tư mới $1 tỷ, nhiều hãng là của người Trung Quốc.
Tỉnh Bắc Ninh sát nách Hà Nội ở mạn Đông, có tỉ lệ kỹ nghệ hóa cao nhất miền Bắc Việt Nam. Tỉnh này hiện có tới 15 khu công nghệ với tổng diện tích 6,847 hécta và còn đang phát triển thêm, trong đó hàng trăm công ty Trung Quốc đã có mặt. Nhiều khu gia cư và phố xá buôn bán phục vụ nhân công và chuyên viên Trung Quốc mọc lên san sát tại địa phương.
Chính sách thuế quan đối ứng của Tổng Thống Trump nhằm thúc ép Việt Nam từ bỏ hay ít nhất giảm phụ thuộc vào nguyên vật liệu, phụ tùng và bộ phận rời của Hoa Lục. Ông Peter Navarro, phụ tá kinh tế của ông Trump, từng nói trên truyền hình “Việt Nam là một thuộc địa của Trung Quốc.” Có đúng như vậy hay không, tùy nhận định và ý kiến của từng người.
Hãng tin Bloomberg thuật lời bà Mỹ Trinh, một nhà quản lý khu công nghệ tại Việt Nam, cho hay khu công nghệ mới được hoàn tất hạ tầng và sẵn sàng sử dụng là đã được thuê mướn nhanh chóng. Phần lớn những tòa nhà đó được treo bảng hiệu chữ Hoa, tức công ty của người Hoa như công ty trụ sở chính ở Thẩm Quyến Shenzhen MYGT (sản xuất máy chơi game cho Microsoft và Nintendo), công ty Dongguan Rayking Electronics sản xuất mạch điện tử bán dẫn.
Nhưng theo một nhà phân tích thời sự của Bloomberg, thuế quan Mỹ áp đặt cho Việt Nam từ 20% đến 40% vẫn còn thấp hơn mức 55% mà Trung Quốc bị áp đặt. Cho nên họ thấy kinh doanh tại Việt Nam có lý hơn.
“Việt Nam vẫn đang trong vị thế tương đối thuận lợi,” nhà phân tích Steven Tseng của Bloomberg nhận định. “Mức thuế quan 20% không phải là thấp nhất, nhưng nó cũng không làm mất tính cạnh tranh của Việt Nam nhờ lợi điểm vị trí sát Trung Quốc, cơ sở kỹ nghệ vững chắc, chi phí sản xuất hạ, nên các công ty Trung Quốc vẫn dồn đến Việt Nam là điều hợp lý.”
Ông Daniel Kritenbrink, từng là đại sứ Mỹ tại Việt Nam từ năm 2017 đến 2021, hiện là một trong những người đứng đầu công ty tư vấn đầu tư The Asia Group, cho rằng “Việt Nam vẫn là địa điểm đầu tư rất hấp dẫn.” Tuy nhiên ông cho rằng hiện vẫn chưa thấy có một dự án quy mô lớn nào, bởi vì “Chúng ta phải chờ xem các cuộc đàm phán thương mại (giữa Mỹ với Việt Nam) kết quả ra sao.”
Yếu tố Trung Quốc
Trong khi đó, thống kê cho thấy chỉ trong nửa đầu năm 2025, Việt Nam đã nhập cảng từ Trung Quốc $85 tỷ hàng hóa, gia tăng 26% so với cùng thời kỳ này năm ngoái. Bloomberg cho hay, bà Trinh Nguyễn, một phân tích gia kinh tế tại Natixis, nói Việt Nam cần phải nhập cảng nguyên liệu để sản xuất, đặc biệt là ngành dệt may và điện thoại, “đều phải tùy thuộc vào Trung Quốc.” Các ngành này mang về một trong những nguồn ngoại tệ quan trọng nhất. Sự gia tăng vừa kể chứng tỏ Việt Nam không thể một sớm một chiều dứt bỏ được sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Ngày 30 Tháng Bảy, báo Công Thương cho hay, vào hai ngày 5 và 6 Tháng Tám tới đây sẽ diễn ra “Triển lãm quốc tế công nghiệp chế tạo và công nghiệp hỗ trợ (VME 2025), triển lãm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản lần thứ 11 (Vietnam-Japan Supporting Industries Exhibition – SIE)” ở Hà Nội.
Cuộc triển lãm này với hơn 200 doanh nghiệp từ 10 quốc gia tham gia, do “RX Tradex Việt Nam – đơn vị tổ chức triển lãm hàng đầu Á Châu; tổ chức Thúc Đẩy Ngoại Thương Nhật Bản (JETRO) – Văn phòng đại diện tại Hà Nội và Cục Xúc Tiến Thương Mại (VIETRADE), Bộ Công Thương phối hợp tổ chức.”
Mục đích nhằm kích thích các công ty Việt Nam cải tiến các cơ sở máy móc lạc hậu để hy vọng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo báo Công Thương, trong số hơn 5,000 công ty tham gia chuỗi công nghệ phụ trợ thì “gần 88% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, phần lớn sử dụng thiết bị lạc hậu, thiếu tiêu chuẩn phẩm chất, chỉ khoảng 10% doanh nghiệp ứng dụng tự động hóa và dưới 20% đạt chứng nhận ISO hoặc áp dụng các mô hình quản trị hiện đại như 5S, Lean, TQM. Hệ quả là phần lớn doanh nghiệp nội địa mới chỉ tham gia ở các công đoạn gia công cấp thấp, khó tiếp cận đơn hàng quy mô lớn và tiêu chuẩn cao từ các tập đoàn đầu chuỗi.”
Trong tình thế đó, nước chủ nhà vẫn loay hay với hội thảo, với kêu gọi tham gia chuỗi cung ứng phụ trợ, giới đầu tư Trung Quốc cảm thấy yên trí đổ tư bản vào Việt Nam để kinh doanh thay vì rút sang các nước khác.
Theo NTB/NVO
Comments powered by CComment