Thứ Sáu, ngày 01/08/2025, tổng thống Mỹ, trên mạng xã hội Truth Social, giận dữ thông báo « tái bố trí hai tầu ngầm hạt nhân » tại « những vùng thích hợp ». Trước giới báo chí, nguyên thủ Mỹ giải thích rằng quyết định này là nhằm đáp trả lời dọa dẫm của cựu tổng thống Nga Dmitri Medvedev trên mạng Telegram, mơ hồ nhắc đến « Bàn tay chết » nổi tiếng, làm sống lại những ký ức của thời Chiến Tranh Lạnh.
« Bàn tay chết » là gì ? Và vì sao thuật ngữ này lại khiến tổng thống Trump phẫn nộ, quyết định điều hai tầu ngầm hạt nhân đến « những khu vực tương ứng » ? Trên thực tế, « Bàn tay chết » hay còn được gọi là « Perimeter », là tên mật mã của hệ thống hạt nhân tự động hóa, được Liên Xô thiết lập trong những năm 1980. Cho đến hiện tại, nhiều nghi vấn vẫn tồn tại về sự hiện hữu của hệ thống vũ khí nguyên tử cực kỳ bí mật này, cũng như là phương cách vận hành của chúng.
Theo giải thích từ trang mạng của kênh truyền hình Pháp BFMTV, hệ thống nguyên tử này dường như cho phép Nga phóng tự động một loạt tên lửa hạt nhân nếu như lãnh thổ nước này bị tấn công nguyên tử, ngay cả trong trường hợp chuỗi chỉ huy bị triệt hạ hoàn toàn. Một mạng lưới cảm biến địa chấn, áp suất khí quyển hay phóng xạ sẽ giúp phát hiện cuộc tấn công hạt nhân và đáp trả.
Tuy nhiên, theo Quỹ Nghiên cứu Chiến lược, hệ thống « Bàn tay chết » này có nhiều khả năng là « bán tự động ». Sau khi một « lệnh sơ bộ » được ban hành, tiếp theo là « xác định tính xác thực về một cuộc tấn công hạt nhân trên lãnh thổ Liên Xô » và « xác minh sự không hoạt động của mạng lưới liên lạc với cơ quan chỉ huy », quyết định đáp trả dường như sẽ được chuyển đến « một nhóm sĩ quan chuyên trách tại một nơi an toàn ».
Cách thức vận hành này đã được nhà báo Mỹ Davd E. Hoffman đề cập đến trong tập sách điều tra có tựa đề « The Dead Hand : The Untold Story of the Cold War Arms Race and Ít Dangerous Legacy » (Tạm dịch là Bàn tay chết : Câu chuyện chưa kể về cuộc chạy đua vũ trang trong Chiến Tranh Lạnh và di sản nguy hiểm của nó). Tập sách này đã được trao giải Pulitzer của Mỹ vào năm 2010.
Theo ông, mặc dù ban đầu đã sáng chế ra một « hệ thống đáp trả tự động có khả năng phóng tất cả các tên lửa hạt nhân nếu như họ bị tiêu diệt », Liên Xô cũng đã suy nghĩ lại về hệ thống này « sau khi đã thiết kế ». Ông giải thích tiếp : « Họ đã chế tạo một hệ thống bán tự động, giao số phận của Trái Đất cho ba sĩ quan bộ phận phụ trách những người sống sót, nằm sâu dưới lòng đất trong một hầm ngầm bằng bê-tông có hình dạng quả địa cầu ». Nhà báo người Mỹ này còn nêu rõ là « cỗ máy ngày tận thế này » thực sự « được chế tạo và vẫn luôn tồn tại ».
Nga đã quyết định phát triển hệ thống vũ khí hạt nhân này do e sợ một cuộc tấn công từ Mỹ, nhất là sau thông báo của tổng thống Mỹ Ronald Reagan cho khởi động một dự án phòng không chống tên lửa.
BFMTV còn dẫn lại một nhận định của tạp chí Mỹ Wired năm 2009 cho biết : « Theo lô-gic của Chiến Tranh Lạnh, nếu người ta nghĩ rằng đối thủ sắp mở một cuộc tấn công, cần phải chọn giữa hai giải pháp : Hoặc đánh phủ đầu, hoặc đe dọa kẻ thù rằng chúng ta có thể trả đũa dù là đã chết ».
Trong khi « Bàn tay chết » là một phần trong học thuyết răn đe hạt nhân của Nga trong Chiến Tranh Lạnh, Dmitri Medvedev đang đưa học thuyết này thành mốt thời thượng và một lần nữa biến thành một công cụ gây áp lực, đáp trả tối hậu thư của Donald Trump !
Theo RFI
Comments powered by CComment