Tân Sơn Nhất – Sân bay quá tải giữa “đất vàng” bị chiếm dụng.
Việt Nam dùng 'cơ chế ngầm' mua vũ khí Nga nhằm tránh lệnh trừng phạt của Mỹ
Sân bay Tân Sơn Nhất, cửa ngõ hàng không quốc tế trọng điểm của Việt Nam, vốn được thiết kế để phục vụ khoảng 25 triệu hành khách mỗi năm. Tuy nhiên, thực tế hiện nay con số này đã vượt quá 40 triệu hành khách, tạo ra áp lực khổng lồ lên mọi hạng mục hạ tầng.
Đường băng, sân đỗ, nhà ga luôn trong tình trạng quá tải; hành khách phải xếp hàng dài, trễ chuyến bay trở thành hiện tượng thường nhật. Sự quá tải này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ mà còn tiềm ẩn nguy cơ an toàn bay, trở thành minh chứng sinh động cho việc quản lý kém và thiếu tầm nhìn chiến lược.
Một nghịch lý dễ thấy, phần lớn diện tích đất vàng trong sân bay đang bị chiếm dụng làm sân golf. Trong khi hành khách chen chúc trên sảnh ga và sân đỗ liên tục kẹt cứng, những hố cát xanh mướt, fairway uốn lượn, cùng các clubhouse sang trọng của sân golf tồn tại như một mảnh ghép hoàn toàn vô lý.
Đây là sự lãng phí tài nguyên công khổng lồ và đi ngược lại nhu cầu cấp thiết về mở rộng và nâng cấp hạ tầng. Dư luận đã nhiều lần kêu gọi thu hồi phần diện tích này để phục vụ phát triển sân bay, nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để, một phần do mối quan hệ lợi ích phức tạp giữa quân đội và các cơ quan quản lý.
Sân golf tại Tân Sơn Nhất không chỉ là một minh chứng cho lãng phí mà còn là biểu tượng cho sự ưu tiên lợi ích nhóm hơn lợi ích cộng đồng. Nó cho thấy cách thức quản lý và ra quyết định còn mang nặng tính cá nhân, chưa đặt lợi ích quốc gia và người dân lên hàng đầu. Những yếu kém này khiến việc vận hành sân bay không hiệu quả, làm trầm trọng thêm tình trạng quá tải, trong khi đất vàng nằm ngay trung tâm Sài Gòn vẫn chưa được khai thác hợp lý.
Long Thành – Siêu dự án sân bay nhưng thiếu kết nối cơ sở hạ tầng
Trong khi Tân Sơn Nhất vẫn đang phải vật lộn với quá tải và đất đai bị chiếm dụng, sân bay Long Thành lại được vẽ lên như siêu dự án quốc gia, hứa hẹn trở thành trung tâm hàng không quốc tế của Việt Nam. Dự án này có quy mô cực lớn, dự kiến phục vụ hàng chục triệu hành khách mỗi năm, và được coi là biểu tượng của tham vọng phát triển hạ tầng hàng không trong thế kỷ XXI.
Tuy nhiên, ngay từ giai đoạn quy hoạch, Long Thành đã bộc lộ nhiều nghịch lý và yếu kém. Một trong những vấn đề nổi bật là việc thiếu đồng bộ về giao thông kết nối. Dù dự án sân bay đã được khởi công và phần nhà ga đang dần hình thành, nhưng đường cao tốc và đường sắt kết nối trực tiếp với Sài Gòn, thành phố cung cấp phần lớn hành khách và hàng hóa vẫn chưa được xây dựng.
Điều này dẫn đến nguy cơ giao thông ùn tắc ngay từ khi sân bay đi vào hoạt động, gây tốn kém thời gian, tiền bạc và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả khai thác.
Bên cạnh đó, tiến độ thi công các tuyến đường kết nối còn chậm trễ so với kế hoạch ban đầu. Trong bối cảnh sân bay được kỳ vọng là trung tâm hàng không quốc tế, việc thiếu kết nối đồng bộ khiến Long Thành khó có thể phát huy tối đa hiệu quả kinh tế – xã hội. Những vấn đề này phản ánh rõ sự thiếu chiến lược tổng thể trong quy hoạch và quản lý dự án hạ tầng lớn.
Yếu kém trong quản lý, ưu tiên lợi ích nhóm
Cả sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành đều cho thấy một điểm chung là thiếu minh bạch và quản lý yếu kém, cùng với sự ảnh hưởng của lợi ích nhóm, đã khiến hạ tầng công cộng không phát huy tối đa hiệu quả.
Tại Tân Sơn Nhất, việc nhóm lợi ích quân đội chiếm dụng một phần đất vàng làm sân golf, trong khi hành khách chen chúc ở phần nhà ga là minh chứng rõ ràng nhất. Đây là một ví dụ điển hình về cách ưu tiên lợi ích nhóm quyền lực hơn lợi ích quốc gia.
Tại Long Thành, dự án quy mô lớn nhưng thiếu kế hoạch kết nối giao thông đồng bộ, dẫn đến nguy cơ lãng phí nguồn lực, là biểu hiện của việc quản lý thiếu tầm nhìn chiến lược và chưa chú trọng lợi ích cộng đồng.
Sự yếu kém này không chỉ gây lãng phí về tài chính mà còn kéo dài thời gian hoàn thiện hạ tầng, khiến người dân và doanh nghiệp phải chịu hậu quả trực tiếp. Những quyết định quản lý không đồng bộ làm cho các dự án quốc gia trở nên kém hiệu quả, trái với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Hậu quả xã hội và kinh tế
Những nghịch lý này có tác động trực tiếp đến đời sống người dân và hiệu quả kinh tế:
Chi phí cơ hội lớn: Diện tích đất vàng bị chiếm dụng tại Tân Sơn Nhất lẽ ra có thể dùng để mở rộng sân bay, tạo thêm việc làm, tăng doanh thu và giảm ùn tắc. Thậm chí, không cần xây dựng thêm sân bay Long Thành. Nhưng hiện tại, sân golf chỉ phục vụ một nhóm nhỏ, trong khi người dân và doanh nghiệp chịu cảnh quá tải.
Giao thông bị cản trở: Sân bay Long Thành thiếu đường cao tốc kết nối, nghĩa là hành khách phải mất nhiều thời gian để di chuyển, làm giảm sức cạnh tranh của sân bay so với các trung tâm hàng không khu vực.
Ảnh hưởng kinh tế – xã hội: Việc đầu tư khổng lồ nhưng thiếu đồng bộ sẽ dẫn đến lãng phí ngân sách, chậm tiến trình phát triển hàng không quốc tế và giảm hiệu quả kinh tế của các dự án.
Hơn nữa, những quyết định quản lý thiếu minh bạch và ưu tiên lợi ích nhóm còn cho thấy khả năng yếu kém của chế độ Cộng Sản về khả năng quản lý, điều hành đất nước. Cũng như làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững, và khai thác tối đa tiềm năng quốc gia.
Bài học cần rút ra
Các dự án sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành đều cho thấy một số bài học quan trọng. Quy hoạch đồng bộ là chìa khóa: Mọi dự án hạ tầng lớn cần đi kèm kế hoạch đồng bộ về kết nối giao thông, logistic và phát triển đô thị xung quanh. Thiếu đồng bộ sẽ dẫn đến lãng phí và kém hiệu quả.
Ưu tiên lợi ích quốc gia hơn lợi ích nhóm: Quản lý đất đai công cộng phải đặt lợi ích cộng đồng và quốc gia lên hàng đầu, tránh việc chiếm dụng hoặc lãng phí tài nguyên vì mục đích cá nhân hoặc nhóm quyền lực.
Minh bạch và giám sát công khai: Các dự án quốc gia cần được công khai tiến độ, chi phí và sử dụng nguồn lực, nhằm hạn chế lợi ích nhóm và đảm bảo hiệu quả kinh tế – xã hội.
Tóm lại, sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành là hai ví dụ điển hình về nghịch lý trong quản lý hạ tầng hàng không tại Việt Nam. Tân Sơn Nhất quá tải nhưng đất vàng lại bị chiếm dụng làm sân golf; Long Thành là siêu dự án nhưng thiếu kết nối giao thông cơ bản. Cả hai đều phản ánh sự yếu kém trong quản lý, tầm nhìn chiến lược hạn chế, và ưu tiên lợi ích nhóm hơn lợi ích cộng đồng.
Nếu không có những cải tổ căn bản về quy hoạch, minh bạch, giám sát và ưu tiên lợi ích quốc gia, các dự án hạ tầng lớn sẽ tiếp tục kém hiệu quả, gây lãng phí công sức, tiền bạc, và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.
Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển, nơi việc quản lý hạ tầng đồng bộ, minh bạch và đặt lợi ích công cộng lên hàng đầu là yếu tố quyết định để sân bay, hoặc bất kỳ công trình hạ tầng nào khác trở thành động lực phát triển kinh tế bền vững.
Theo Đặng Đình Mạnh/NVO
Comments powered by CComment