Evergrande, nhà phát triển bất động sản mắc nợ nhiều nhất thế giới, hiện đang vật lộn để trả khoản vay hơn 300 tỷ USD, bao gồm gần 20 tỷ trái phiếu thị trường quốc tế mà các công ty xếp hạng đánh giá là vỡ nợ vào tháng 12 năm ngoái sau kỳ hạn đầu tiên.

Trước tình trạng vỡ nợ liên tục, chính quyền ĐCSTQ đã nhiều lần can thiệp để ngăn chặn sự sụp đổ vô trật tự của tập đoàn kinh doanh này nhằm giảm thiểu tối đa hậu quả có thể ảnh hưởng đến phần còn lại của nền kinh tế, CNN đưa tin.

Mặc dù Evergrande đã lên trang nhất của tất cả các phương tiện truyền thông vì là công ty phát bất triển động sản lớn nhất, nhưng thực tế là tất cả các công ty ở Trung Quốc thuộc lĩnh vực này cũng đều ở trong tình trạng tương tự hoặc xấu hơn. Điều này cho thấy cuộc khủng hoảng xảy ra không chỉ bởi các yếu tố tư nhân mà còn bởi các vấn đề cấu trúc sâu xa của nền kinh tế do ĐCSTQ lãnh đạo.

Cơ quan xếp hạng tín nhiệm quốc tế, Fitch Ratings gần đây đã công bố một báo cáo, trong đó chỉ ra rằng nếu xu hướng giảm giá bán bất động sản ở Trung Quốc tiếp tục diễn ra, ít nhất 1/3 số công ty vốn được họ đánh giá là phát triển sẽ không thể tránh khỏi bị thâm hụt tài chính trong những tháng tới.

Sự sụp đổ của Evergrande và thị trường bất động sản nói chung không chỉ ảnh hưởng đến công ty và hàng nghìn nhân công mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ Trung Quốc. Theo các báo cáo gần đây, Trung Quốc hiện có hơn 30 triệu ngôi nhà chưa bán được, dẫn đến hàng trăm “thành phố ma” hoàn toàn chìm trong nợ nần và không biết làm thế nào để thoát khỏi vực thẳm.

Chính quyền địa phương không đủ khả năng chi trả để phát triển các thành phố; kết quả là thảm kịch xảy ra do các công trình thiếu bảo trì, bị bỏ dở, tình trạng thiếu việc làm và môi trường dân sinh ảm đạm.

Nguồn gốc của mâu thuẫn

Thị trường tài chính và bất động sản của Trung Quốc dưới chế độ cộng sản đã lung lay kể từ khi cuộc khủng hoảng Evergrande gây chú ý trên toàn cầu trong vài tháng qua. Kết quả là hiện nay, thị trường bất động sản của Trung Quốc đã trở thành một bong bóng khổng lồ đang đợi nổ tung.

Để hiểu những gì đã và đang xảy ra và nguyên nhân dẫn đến thị trường bất động sản Trung Quốc đi đến bước sụp đổ này, cần phải định nghĩa một số khái niệm, ví như “bong bóng bất động sản”.

Sự phát triển của bong bóng bất động sản ám chỉ điều gì? Tại sao nó có thể khiến khủng hoảng bùng nổ? Cần phải trả lời được những câu hỏi trên trước khi phân tích tình hình phức tạp của nền kinh tế Trung Quốc.

Hiện tượng bong bóng bất động sản nảy sinh khi thị trường phản ánh sự gia tăng bùng nổ của giá bất động sản do nhu cầu cao và nguồn cung thấp. Trong tình huống này, các nhà đầu cơ tài chính sẽ bơm thêm tiền vào thị trường, khiến nhu cầu tăng thêm.

Sau đó, đến một thời điểm nhất định, nhu cầu đỉnh điểm bắt đầu giảm xuống, trong khi nguồn cung tiếp tục tăng lên. Khi điều đó xảy ra, bong bóng sẽ vỡ. Và đây chính xác là những gì hiện đang diễn ra ở Trung Quốc.

Nói tóm lại, bong bóng trên thị trường bất động sản đã khiến giá bất động sản tăng ổn định và các công ty xây dựng đã lợi dụng tình hình đó, đổ xô xây thêm nhà và các công trình khác mà không nhận thấy rằng nhu cầu đang giảm với tốc độ phi mã.

Chính quyền Trung Quốc đóng vai trò gì trong cuộc khủng hoảng bất động sản?

Thông thường ở một quốc gia cộng sản, chính phủ thường rất chủ động tham gia và cuối cùng sẽ là người quyết định trong mọi hoạt động kinh tế: nên làm gì, vào lúc nào và tiến hành như thế nào.

Thị trường bất động sản cũng không ngoại lệ. Trên thực tế, nó là ngành kinh doanh được chế độ này chọn làm động cơ tăng trưởng kinh tế trong suốt những thập niên qua.

Bất động sản và các lĩnh vực liên quan là một trong những động lực chính của nền kinh tế Trung Quốc, chiếm hơn 30% tổng GDP. Theo nhà kinh tế học nổi tiếng Mark Williams trả lời CNN Business, tỷ trọng sản lượng kinh tế liên quan đến xây dựng và các hoạt động liên quan cao hơn nhiều so với tất cả các lĩnh vực kinh tế lớn khác.

Mặc dù không thể phủ nhận rằng hoạt động này đã thúc đẩy đáng kể nền kinh tế và là trụ cột của tăng trưởng ổn định, song các nhà phê bình vẫn luôn cảnh báo rằng động cơ này không hoạt động thực sự, mà chỉ đơn thuần là tạo ra một quả bom hẹn giờ do khoản nợ khổng lồ từ các nhà phát triển bất động sản.

Tuy nhiên, chế độ cộng sản Trung Quốc đã làm ngơ trước các khuyến nghị của các chuyên gia và tiếp tục đi theo lối mòn. Ngày nay, hậu quả đã dần rõ ràng và nguy cơ sụp đổ toàn diện về tài chính sắp xảy ra, có thể ảnh hưởng không chỉ đến nền kinh tế Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới.

“Thị trấn ma”: Dấu hiệu của cuộc khủng hoảng được báo trước

Vài năm gần đây, thuật ngữ “thành phố ma” đã được sử dụng trong lĩnh vực bất động sản.

Về mặt lịch sử, thuật ngữ này gợi nhớ đến hình ảnh các tập đoàn ở vùng đô thị trước đây bị bỏ hoang do một số loại thảm họa thiên nhiên, khiến cư dân của họ phải tháo chạy, để lại thành phố đổ nát và hoang vắng, với một khung cảnh u ám.

Tuy nhiên, thuật ngữ chúng ta đang đề cập ở đây và thuật ngữ chúng ta đã nghe trong môi trường thị trường bất động sản không liên quan gì đến thực tế đó.

Những thành phố ma này bao gồm các công trình mới, hoành tráng, được dựng bằng bê tông, nhìn chung có diện mạo hiện đại, không gian công cộng rộng lớn, đường phố rộng rãi, cầu cống và các công trình để phục vụ hàng nghìn hoặc thậm chí hàng triệu người mỗi ngày. Điều gây tò mò là những thành phố “mới toanh” này thực ra lại rất vắng vẻ.

Những thành phố ma này không bị bỏ hoang, nhưng cũng chẳng bao giờ có người đến định cư. Trung Quốc hiện có ít nhất 65 triệu ngôi nhà trống, nhiều ngôi nhà không có chủ sở hữu và nhiều ngôi nhà khác không có người ở mà chủ sở hữu của chúng cũng đang cố gắng bán hoặc cho thuê. Theo tạp chí Business Insider đưa tin vào tháng 10/2021, những ngôi nhà này đủ cho toàn bộ người dân nước Pháp định cư.

Một trong những thị trấn ma nổi tiếng nhất Trung Quốc là thị trấn mới Ordos ở vùng Nội Mông, với Kangbashi – khu đô thị mới lớn nhất tại đây.

Vào đầu những năm 2000, thị trấn được dự định là nơi ở của một triệu người, song con số sau đó đã giảm xuống còn 300.000. Nó được khánh thành vào năm 2003 bởi chính quyền Trung Quốc, được tung hô là “kết quả của nhiều năm phát triển và tiến bộ”. Tuy nhiên, vào năm 2016, chỉ có 100.000 người sinh sống ở đó.

Một thành phố khác thuộc loại này là Tianducheng, được biết đến như là Paris của Trung Quốc, bởi trông nó giống như một Paris thu nhỏ với cùng lối kiến ​​trúc, những con phố lát đá cuội, những đài phun nước thời Phục hưng và đặc biệt là công trình Tháp Eiffel cao 91 mét có thể được nhìn thấy từ hầu hết các nơi trong thành phố.

Dân số dự định ban đầu của thành phố là 10.000 người, tuy nhiên đến nay, con số chỉ dưới 10% so với quy hoạch.

Ordos và Tianducheng chỉ là hai trong rất nhiều thành phố kiểu này ở Trung Quốc, phản ánh những mâu thuẫn xã hội to lớn tồn tại dưới chính quyền độc tài. Trong khi hàng triệu cư dân nghèo sống trong điều kiện tồi tệ ở các vùng nông thôn, thì các thành phố sang trọng lại không có người ở chính là kết quả của sự tăng trưởng ảo dựa trên đầu cơ chứ không dựa trên quy luật cung cầu tự nhiên.

Theo DKN