Trong khi Liên Âu ngày càng gia tăng các biện pháp trừng phạt nhắm vào Nga, chẳng hạn như cách nay 1 tháng đã ban hành loạt trừng phạt thứ 18, đặc biệt nhằm kìm hãm ngành công nghiệp dầu lửa và năng lượng của Nga, và mới đây tuyên bố đang chuẩn bị loạt trừng phạt thứ 19, thì trái lại chính quyền Mỹ, từ khi tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, lại âm thầm từ bỏ nhiều biện pháp trừng phạt Matxcơva.
Theo nhật báo Pháp Le Figaro, mặc dù chính quyền Trump chưa chính thức bãi bỏ bất kỳ lệnh trừng phạt nào được ban hành từ thời Biden, nhưng những cử chỉ hòa hoãn của tổng thống Mỹ với Matxcơva trong thời gian qua làm dấy lên nhiều nghi ngờ về thực tâm của chính quyền Donald Trump trong việc trừng phạt Điện Kremlin.
Mới đây nhất, sau khi dọa ban hành các trừng phạt mới nếu Nga không chấm dứt cuộc chiến xâm lược Ukraina, tổng thống Mỹ Donald Trump đã ngó lơ tối hậu thư chính ông đưa ra và xác nhận cuộc gặp thượng đỉnh với Vladimir Putin tại Alaska. Trong khi đó Washington lại tăng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Ấn Độ để trừng phạt việc New Delhi mua dầu lửa của Nga, tức là miễn trừ trách nhiệm cho Matxcơva và đổ hết cho Ấn Độ. Mỹ không hề có lệnh trừng phạt bổ sung nào nhắm vào Điện Kremlin.
Liệu Trump có thực sự muốn tấn công nền kinh tế Nga ? Le Figaro nhắc lại là trong một cuộc họp báo tuần trước về thượng đỉnh Alaska, tổng thống Mỹ giải thích là ông đã dự định có hành động mạnh hơn, nhưng phía Nga lại gọi điện, nói rằng họ muốn gặp ông, cho nên ông sẽ xem họ muốn nói gì. Maria Shagina, một chuyên gia về trừng phạt kinh tế tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) ở Berlin, nhận định rõ ràng là cho dù đôi khi có những lời lẽ cứng rắn, Trump không thực sự quan tâm đến việc gây áp lực đối với Điện Kremlin.
Theo truyền thông Mỹ, vào tháng 03/2025, Nhà Trắng đã yêu cầu bộ Ngoại Giao và Tài Chính soạn thảo danh sách các biện pháp trừng phạt có thể được nới lỏng để tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại với các lãnh đạo của Nga. Một tháng sau đó, Washington âm thầm dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhắm vào vợ của Boris Rotenberg, một tỷ phú thân cận với tổng thống Nga Vladimir Putin, mà không đưa ra lời giải thích.
Thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ
Xin nhắc lại là ngay từ những ngày đầu của chính quyền Trump nhiệm kỳ 2, bộ Tư Pháp đã giải thể Klepto Capture Task Force, Lực lượng Đặc nhiệm Chống Tham nhũng, một đơn vị được thành lập năm 2022 với nhiệm vụ tịch biên tài sản liên quan đến các nhà tài phiệt Nga. Le Figaro đánh giá đây là dấu mốc cho một sự thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ. Hành động này được một số người xem như là bàn tay chìa tay ra làm hòa trước các cuộc đàm phán có thể diễn ra, nhưng chuyên gia Maria Shagina cho không cần làm như thế, bởi vì Nga đã sẵn sàng đàm phán do Donald Trump đang ở thế mạnh.
Những nhượng bộ của Washington đối với Matxcơva không chỉ dừng ở đó. Theo một cuộc điều tra của báo Mỹ The Wall Street Journal, kể từ tháng 06/2025, chính quyền Donald Trump đã ngầm gây áp lực để thượng nghị sĩ Lindsey Graham nới lỏng dự luật năm 2025 của lưỡng đảng về trừng phạt Nga. Đáng chú ý là dự luật này dự kiến mức thuế lên đến 500% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia mua uranium, khí đốt hoặc dầu lửa của Nga. Theo phân tích của chuyên gia Maria Shagina, chính quyền Mỹ « rõ ràng đã tìm cách giảm nhẹ các điều khoản quan trọng của đạo luật bằng cách đưa ra các cơ chế cho phép tổng thống lách luật, hoặc phớt lờ một số lệnh trừng phạt ».
Đe dọa không biến thành hành động
Từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, tổng thống Mỹ cũng duy trì chính sách ưu tiên cho ngoại giao hơn là trừng phạt Nga, chính sách mà gần đây ông đã tái khẳng định trên đài Fox News. Trên thực tế, theo Le Figaro, trên truyền thông, ông Trump có đưa ra một vài lời đe dọa Nga, nhưng chỉ là dọa suông. Vì thế chuyên gia Maria Shagina cho rằng tổng thống Nga sẽ đến hội nghị thượng đỉnh với một đề xuất mang tính biểu tượng, tạo cơ hội cho Trump thể hiện một « thắng lợi » chính trị mà không cần phải thắt chặt các biện pháp hiện hành.
Cho đến nay, đường hướng chính sách tương lai của Mỹ vẫn chưa rõ ràng. Nhà Trắng chưa nêu rõ ý định áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp - nhắm vào các thực thể và cơ quan tổ chức đặc biệt - hay chỉ giới hạn ở các biện pháp thuế quan đối với các nước thứ ba, như thuế bổ sung 25% gần đây đối với Ấn Độ. Tuy nhiên, sự khác biệt này là rất quan trọng, vì cơ sở pháp lý, cách áp dụng và tác động của chúng rất khác nhau. Thuế quan 100% hoặc 500% đối với dầu mỏ Nga có thể sẽ có hiệu lực như một lệnh cấm vận trên thực tế, trong khi các lệnh trừng phạt thứ cấp sẽ nhắm trực tiếp vào các mạng lưới tài chính và thương mại, qua đó cản trở các công ty nước ngoài làm ăn với Matxcơva.
Le Figaro kết luận : Hiện giờ Donald Trump dường như tập trung vào thảo luận hơn là gây áp lực kinh tế, và đây là cách tiếp cận khiến ông bất đồng sâu sắc với các nước châu Âu, vốn quyết tâm gia tăng áp lực đối với Điện Kremlin.
Theo RFI
Comments powered by CComment