Hàng loạt cuộc “thanh toán” đầy mùi oán thù dù không “đẫm máu” nhưng càng lúc càng nhốn nháo chính trường Mỹ đều nhân danh việc “tát cạn đầm lầy” – “khẩu ngữ” chính trị quen thuộc của MAGA nói chung và Tổng Thống Trump nói riêng. Vấn đề ở chỗ tất cả vụ việc đầy màu sắc “drama” đang diễn ra có thể trở thành tiền lệ cho những cuộc trả đũa tương tự từ phía Dân Chủ nếu chính quyền trở về tay họ…
Sẽ có màn “ăn miếng trả miếng?”
Ngày 25 Tháng Chín, Bộ Tư Pháp dưới thời Trump truy tố cựu Giám Đốc FBI James Comey. Như Lawrence Douglas của tờ The Guardian nhận xét: “Comey đang bị trừng phạt chứ không phải truy tố, vì đã đặt phục vụ quốc gia lên trên việc tuân lệnh một cá nhân. Trump, như theo kịch bản của các chế độ độc tài, đang khiến Comey trả giá vì lòng trung thành với Hiến Pháp.”
James Comey chỉ là một trong những nhân vật thuộc “chế độ cũ” mà chính quyền Trump muốn “đưa đi học tập cải tạo.” Danh sách, tính đến thời điểm này, thật sự rất dài, từ các bộ trưởng nội các đến cả tướng lĩnh…
Từ khi Trump đắc cử năm 2016, một mô hình chính trị và xã hội mới đã ra đời. Những lý tưởng lâu đời về thể chế, tính ưu việt của Mỹ và bản sắc người Mỹ bắt đầu bị ném ra cửa sổ. Khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế ngày càng xa vời. Với một số người, sự thật này đáng sợ đến mức họ không dám đối mặt.
Mới đây, cô đào nổi tiếng Angelina Jolie đã phải thốt lên: “Tôi không còn nhận ra nước Mỹ nữa!” Và Adam Hochschild, sử gia nổi tiếng, nhận định: “Tình hình hiện nay thật sự rất đáng sợ vì nó giống hệt kịch bản chuyển đổi từ nền dân chủ thành chế độ độc tài.”
Rồi sẽ đến lúc Cộng Hòa không còn nắm quyền. Vấn đề là một tiền lệ đã được thiết lập: truy tố những nhân vật thuộc “chế độ cũ.” Chiến dịch tống giam, sa thải hoặc trừng phạt đối thủ chính trị và sử dụng quyền lực nhà nước để đàn áp các tiếng nói tự do, mà Trump thực hiện, đã phá vỡ những chuẩn mực tồn tại qua nhiều thế hệ.
Trump đã “tái định nghĩa” những “tiêu chuẩn mới” cho quyền lực tổng thống. Tuy nhiên, những gì mà Trump mở rộng cho quyền lực tổng thống thì một tổng thống Dân Chủ kế tiếp cũng có thể sẽ “thừa hưởng.” Có nghĩa, một tổng thống Dân Chủ kế tiếp có thể cũng chơi lại những chiêu y hệt Trump.
Nếu tiền lệ do Trump đặt ra trở thành quy tắc, nước Mỹ có thể bước vào thời kỳ mà mỗi chính quyền mới lại trả đũa chính quyền trước, trong vòng xoáy báo thù, vốn quen thuộc trong các chế độ độc tài hơn là ở các nền dân chủ phương Tây.
Giới quan sát chính trị bắt đầu cảnh báo điều này. Sarah Matthews, cựu phó thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc thời Trump, từng từ chức sau vụ bạo loạn tấn công Quốc Hội ngày 6 Tháng Giêng, 2021, nói:
“Giới bảo thủ nên nhìn nhận đúng bản chất vấn đề, những gì đang xảy ra là rất thiển cận và nguy hiểm. Nếu một tổng thống Dân Chủ thắng cử năm 2028, điều gì sẽ ngăn họ sử dụng Bộ Tư Pháp để điều tra quan chức của Trump hay dùng Ủy Ban Truyền Thông Liên Bang để đàn áp Fox News? Trump đang tạo ra một tiền lệ và điều này có thể quay lại ám ảnh cánh hữu, và lúc đó họ chẳng có lý lẽ nào để phản đối nếu Dân Chủ dùng chiêu thức y hệt.”
Đầm lầy, càng tát càng… lầy!
Chiến dịch “tát cạn đầm lầy” – với kỳ vọng làm cho nước Mỹ sạch hơn, trong thực tế, ngày càng “lầy” hơn. Sóng gió chính trị Mỹ tiếp tục u ám với những trận bão hung hãn. Sau cựu Giám Đốc FBI James Comey, đến lượt Bộ Trưởng Tư Pháp New York Letitia James bị lên “đoạn đầu đài.”
Ngày 8 Tháng Chín, trong bài báo độc quyền (exclusive), tờ The Washington Post cho biết Ngũ Giác Đài đang điều tra gần 300 người vì tội “nói nhăng cuội” về cái chết của nhà hoạt động Charlie Kirk, trong đó có quân nhân, nhân viên dân sự và cả nhà thầu. Từ khi nhậm chức, Bộ Trưởng Quốc Phòng Pete Hegseth đã nhiều lần phá vỡ chuẩn mực truyền thống của dân nhà binh khi nói tướng lĩnh nào không ủng hộ chính sách của Trump thì cứ việc từ chức.
Cần nói thêm, theo Điều 88 Bộ Luật Quân Sự, quân nhân có thể bị truy cứu nếu dùng “lời lẽ khinh miệt” nhằm vào lãnh đạo quân sự, dân sự hoặc các quan chức được bầu, nhưng luật không áp dụng đối với thường dân.
Khi một bên tạo ra “đầm lầy” nhằm tạo lý do hợp lý để “tát,” thì bên kia, một khi nắm quyền, cũng có thể tạo ra “đầm lầy” và thực hiện chiến dịch “tát” tương tự. Nếu Trump có thể vượt quyền Quốc Hội trong việc chi tiêu, sa thải lãnh đạo khỏi các cơ quan độc lập, tự ý cắt bỏ bộ máy hành chính và đưa quân đội ra đường phố thì tổng thống tiếp theo cũng có thể làm như vậy.
Tờ Wall Street Journal đã đánh động khả năng đó khi viết về nỗ lực của Trump nhằm hạn chế tính độc lập của Cục Dự Trữ Liên Bang (Fed).
“Tôi lo rằng các tổng thống tương lai của cả hai đảng sẽ lạm dụng những quyền lực chưa từng có theo cách Trump đang đòi hỏi” – nhận định của Brendan Nyhan, giáo sư chính trị học Dartmouth College – “Mai này, liệu đảng Cộng Hòa có muốn trao cho Tổng Thống Alexandria Ocasio-Cortez (giả dụ bà dân biểu này trở thành tổng thống) quyền đơn phương quyết định chương trình nào của Bộ Quốc Phòng được tài trợ?”
Chính trị Mỹ chỉ còn là những cuộc “săn phù thủy?”
Một tổng thống Dân Chủ kế tiếp có thể không nhỏ mọn và áp dụng “mưu hèn kế bẩn,” theo kiểu “họ chơi được thì tại sao tôi không thể?” Nhưng với con người nói chung, trả thù thường là tâm lý phổ biến. Tổ chức giám sát phi đảng phái Bright Line Watch, do Brendan Nyhan (giáo sư Dartmouth College) đồng sáng lập, cho biết, sự ủng hộ những hành động phản dân chủ trong giới Dân Chủ đã tăng đáng kể từ khi Trump trở lại nắm quyền. Một báo cáo sắp công bố của tổ chức này cho thấy 50% người Dân Chủ hiện ủng hộ việc hạn chế hoặc đóng cửa Fox News, tăng từ 37% năm 2021.
Phần mình, Tổng Thống Trump và các đồng minh của ông nói đi nói lại rằng chính phe Dân Chủ mới là bên “vũ khí hóa” bộ máy nhà nước trước. Họ dẫn chứng rằng, bốn bản cáo trạng hình sự nhắm vào Trump đều do các quan chức Dân Chủ ban hành sau khi Trump rời nhiệm sở năm 2021. Tuy nhiên, trong khi tố cáo Joe Biden và phe Dân Chủ lạm quyền, Trump lại dùng chính luận điểm này để biện minh cho việc mình làm tương tự.
Mới đây, khi được hỏi có lo ngại một tổng thống Dân Chủ trả đũa như cách Trump đang làm với cựu Giám Đốc FBI James Comey và nhiều người khác (Lisa Cook – thống đốc Fed; Chris Christie, cựu thống đốc New Jersey; John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia; Jack Smith, cựu công tố viên đặc biệt…), Trump đáp: “Thì họ đã làm rồi, đúng không? Họ đã làm điều đó với tôi. Suốt bốn năm, họ săn tôi. Họ săn tôi suốt bốn năm.”
Phát ngôn Tòa Bạch Ốc Abigail Jackson nói rằng phe Dân Chủ chẳng có tư cách gì để phàn nàn. “Đó là kiểu đạo đức giả trơ tráo khi phe Dân Chủ và truyền thông gọi việc quy kết trách nhiệm là ‘trả thù chính trị,’ trong khi chính Joe Biden đã dùng cả bộ máy chính quyền để tấn công Tổng Thống Trump và hàng triệu người Mỹ yêu nước.”
Abigail Jackson nói thêm, chính quyền Trump đang “đảo ngược tình trạng chính trị hóa Bộ Tư Pháp” dưới thời Biden, rằng “chính quyền Trump sẽ tiếp tục mang lại sự thật cho người dân Mỹ và khôi phục liêm chính cho hệ thống tư pháp.”
Với phe Dân Chủ và một số đảng viên Cộng Hòa, họ bác bỏ lập luận trên, cho rằng các vụ truy tố Trump đều có căn cứ pháp lý. Hơn nữa, Biden không hề can thiệp trực tiếp như cách Trump làm. Trong khi Trump công khai đòi truy tố James Comey và nhiều “cựu thù,” thậm chí sa thải một công tố viên vì không tuân lệnh, thì không có bằng chứng nào cho thấy Tổng Thống Biden hoặc Tòa Bạch Ốc thời Biden gây áp lực lên Bộ Tư Pháp. Trong thực tế, các cố vấn của Biden từng bực bội vì Bộ Trưởng Tư Pháp Merrick Garland không nhanh chóng truy tố Trump tội nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử 2020.
Ngoài ra, trong khi Bộ Tư Pháp và FBI thời Trump điều tra hàng loạt đối thủ chính trị, họ lại không đụng đến bất kỳ đồng minh nào của Trump. Chẳng phải tự nhiên mà nhiều người cho rằng hai cơ quan này đang trở thành công cụ quyền lực chính trị hơn là cơ quan thực thi pháp luật độc lập. Ngược lại, Bộ Tư Pháp thời Biden đã truy tố nhiều chính trị gia Dân Chủ cấp cao: một thượng nghị sĩ New Jersey, thị trưởng New York, hai dân biểu đương nhiệm…
Tuy nhiên, đó là chuyện thời Biden. Một chính quyền Dân Chủ tiếp theo có thể sẽ rất khác. Những cuộc “săn phù thủy” của Dân Chủ nhằm vào “chế độ Trump” có thể là viễn cảnh không gây bất ngờ. Chính trị Mỹ, cuối cùng, sẽ trở thành nơi người ta dành rất nhiều thời gian để đi tìm “phù thủy,” thậm chí tạo ra “phù thủy,” chỉ để lún sâu vào vòng xoáy thù nghịch và báo oán.
Theo NVO
Comments powered by CComment