Người Sài Gòn có quan tâm đến cuộc chiến của Nga ở Ukraine?

Đời thường: Dân lo kiếm tiền và mong không bị hậu Covid

Mỗi ngày ở xóm tôi, láng giềng gặp nhau cũng chỉ hỏi nhà ai đang có người nhiễm virus để né, hoặc giá xăng, giá thực phẩm hôm nay thế nào. Nhà nào có người đã bị nhiễm Covid-19 thì lại lo đi khám hậu Covid. Không hiểu sao trên các báo nhà nước có nhiều bài nói về triệu chứng hậu Covid đến thế, đọc kỹ thì ra là bài quảng cáo cho các bệnh viện tư nhân. Hầu hết các bài này đều có giọng điệu đe dọa, khiến người từng bị nhiễm Covid lo sợ và tốn đống tiền khi đến khám hậu Covid bị bác sĩ chỉ định làm đủ thứ các xét nghiệm và chụp chiếu.

Buổi tối ngày thường đi ngang các quán cà phê, quán nhậu…vẫn thấy kín bàn. Còn đi ngang công viên thì thấy dân Sài Gòn chăm chỉ rủ nhau đi bộ, đạp xe, thể dục theo nhạc…Buổi tối cuối tuần, khu trung tâm Quận nhất rực sáng đèn với đông người tụ tập ở phố đi bộ Nguyễn Huệ, công viên bến Bạch Đằng…, trong đó đa số là người trẻ. Họ làm gì? Cùng nhau ăn vặt, chém gió và hát tình ca.

Mới đây, nói chuyện với vài bạn trẻ gen Z, gen Y thì biết các bạn đang bàn về vụ ca sĩ Hiền Hồ và đại gia Nanogen Hồ Nhân, với phát ngôn tai tiếng "Anh em nương tựa nhau" bị nhại tràn ngập trên mạng. Đứa cháu gái còn đưa lên mạng hình ảnh các cô gái trong "áo trà xanh" với lời khuyên đàn ông nên né gấp.

Trên các group "Tôi là dân quận…" hay "Tôi là dân Sài Gòn" tràn ngập những hình ảnh mê tín dị đoan (kiểu like là được phước, được lộc) và rao bán thực phẩm.

Trong khi dân các nước biểu tình chống Nga xâm lược Ukraine và biểu thị sự ủng hộ Ukraine mạnh mẽ bằng màu cờ, sắc áo thì trên bình diện chung, dân Sài Gòn vẫn phớt lờ.

Điều này chứng tỏ việc chính quyền 'xử lý' biểu tình phản đối môi trường biển bị nhiễm độc bởi Formosa hay phản đối sự hình thành các đặc khu cho Trung Quốc thuê đất đã thành công. Dân chúng đã thấm đòn và nay họ bàng quang trước mọi việc, ngậm ngùi cho rằng "mọi việc đã có Đảng và chính phủ lo".

Cuộc chiến Nga-Ukraine trên mạng xã hội

May mắn là bạn bè của tôi trên mạng xã hội không ai tỏ ra cuồng Putin nên tôi chưa hủy kết bạn với ai giống như hồi vụ án Đồng Tâm tháng 1/2020. Tuy nhiên, những status ủng hộ Ukraine của tôi nhận được "like" và bình luận ít hơn những status viết về món ăn hay chụp ảnh phong cảnh. Đặc biệt, tôi nhận ra "sự im lặng" của những người bạn đang làm việc trong các tờ báo nhà nước. Dường như có một "chỉ thị ngầm" và họ phải tuân lệnh.

Tôi cũng nhận ra một số bạn sinh sống ở miền bắc trước 1975 mê nước Nga (qua bài hát, phim ảnh và phong cảnh) nay tránh đề cập đến cuộc chiến. Mặt khác, vẫn có bạn gốc Hà Nội sống ở Sài Gòn gọi Putin là "tên giết người", ca ngợi tổng thống Ukraine và liên tục trích dẫn những bài báo ủng hộ Ukraine từ báo nước ngoài và một số người nổi tiếng. Bạn cho rằng phiếu trắng của Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc ngày 2/3 không phải là thỏa thuận giữa Việt Nam và Trung Quốc mà là "Bố bảo trắng, con ok trắng" - tức Việt Nam bị "bố nó" là Trung Quốc buộc phải làm theo.

Một người dân Sài Gòn nay sinh sống ở Mỹ thường đưa hình ảnh xúc động về tinh thần của người dân Ukraine và câu chuyện sống chết của những phóng viên chiến trường quốc tế đang có mặt ở Ukraine. Đau xót trước sự đổ nát của những thành phố của Ukraine và cái chết của nữ nhà văn Ukaine Irina Tsvila, bạn viết: "Irina Tsvila, cũng như Svetlana Alexievich, cũng như Phan Thuý Hà là những nữ nhà văn có các tác phẩm ghi chép về chiến tranh vô cùng giá trị... rồi bây giờ Irina vẫn phải ngã xuống vì chiến tranh, khâm phục và đau xót. Căm phẫn kẻ gây chiến, căm phẫn Putin!".

Ngày 16/3, trước phán quyết của Tòa án Công lý Quốc tế yêu cầu Nga chấm dứt ngay các hoạt động quân sự trên lãnh thổ Ukraine, bạn viết: "CHÍNH NGHĨA thuộc về UKRAINE, đã được Toà án Công lý Quốc tế khẳng định". Người bạn ấy gốc Hà Nội và có cha là quan chức ở miền nam sau 1975.

Trên "nhà FB" của một bạn quê miền Nam làm việc trong ngành điện ảnh, am tường giới nghệ sĩ, tôi nhìn thấy sự tranh cãi về cuộc chiến và bạn đã phải chặn một số người ca ngợi Putin và ác ý với Ukraine. Bạn đã đổi nền cover sang màu cờ Ukraine và cho rằng giới nghệ sĩ ở miền Nam không dám thể hiện chính kiến về cuộc chiến này vì "tâm lý chung là sợ hãi, không liên can".

Thẳng thắn hơn, bạn chia sẻ:

"Chẳng những vậy mà còn bị chặn không cho tổ chức các chương trình gây quỹ thiện nguyện "for Ukraina" nữa chứ… Đó là ở cấp nhà nước, còn ở cấp nhân dân thì dường như có những người thuộc tầng lớp "tinh hoa" bổn xứ rất tỉnh và thực tế đến thực dụng, theo kiểu chọn phù thịnh chứ không phù suy, theo phe mạnh chứ "ngu gì" chọn phe yếu- vốn dĩ chỉ có nước mắt và nhiệt huyết nhưng hoàn toàn không có lợi ích. Showbiz tại xứ thì lại càng bên lề trong mọi câu chuyện thuộc về thời cuộc, bất kể là thời cuộc xứ mình hay xứ quốc tế. Showbiz tại xứ có lẽ chỉ cần nói chuyện "tiểu tam"/ "trà xanh" chi đó làm zui, mắc gì bàn chuyện "chính trị" cho đau đầu mệt óc."

Ngạc nhiên nhất là một bác sĩ dân Sài Gòn chuyên phẫu thuật tim hay kể chuyện bệnh nhân, bệnh viện, đồng nghiệp… mới đây cũng bình luận về cuộc chiến, với đôi dòng sắc cạnh:

"Chiến sự Ukraine - Nga đã mấy tuần, hai bên đánh nhau quyết liệt. Khâm phục tinh thần đoàn kết, yêu nước, dũng cảm của người dân Ukraine trước sự xâm lược của Putin. Đánh ở đâu xa lắc xa lơ, mà ở VN cũng chịu ảnh hưởng. Giá xăng dầu tăng, giá gaz tăng, vàng tăng, lương thực thực phẩm... tất cả đều tăng ( ngoại trừ lương là không chịu tăng )… Cảm ơn bạo chúa Putin. Gieo gió ắt gặt bão. Nổ súng bên Ukraine, mà rúng động thế giới. Nếu tui là dân Ukraine, dứt khoát không đầu hàng, không thỏa hiệp."

Trong danh sách những người nổi tiếng "ngoài lề phải" mà tôi follow, từ luật sư, bác sĩ, giáo sư đến nhà báo, nhà thơ, nhà hoạt động xã hội….đều tỏ rõ lập trường ủng hộ Ukraine, với cách đưa tin và bình luận khác nhau nhưng tựu chung đều gọi Putin là Stalin mới...

Cũng có người chia sẻ đường link quyên góp cho dân Ukraine, hoặc công khai quyên góp tiền cho Đại sứ quán Ukraine như võ sư Đoàn Bảo Châu.

Trong số đó, đáng chú ý nhất là trang FB của bạn Phan Châu Thành, một người Hà Nội đang sinh sống ở Ba Lan.

Bạn Thành không chỉ tóm lược tình hình chiến sự Nga-Ukraine ngắn gọn và dễ hiểu mà còn tích cực tham gia vào nhóm người Việt ở Ba Lan và châu Âu ủng hộ dân Ukraine lương thực, thực phẩm, thuốc men, đồ dùng…Dù không công khai quyên góp cho Ukraine nhưng uy tín của bạn Phan Châu Thành (trong nhiều năm từng trợ giúp nuôi trẻ mồ côi trong các tu viện miền trung) đã giúp bạn trở thành nguồn tiếp nhận hàng hóa và tiền cứu trợ Ukraine từ người Việt.

Mỗi status của Phan Châu Thành đều kết thúc bằng câu: "Viva Ucraina" và hầu như status nào của bạn cũng gặp sự chế nhạo, chống đối và thậm chí chửi rủa của những kẻ "tôn thờ Liên Xô". Đáp trả, Thành thẳng thắn nói: "Người Ucraina đã quyết định tương lai của họ. Ủng hộ thì sắn tay vào giúp, không ủng hộ yên lặng mà nhìn, nói những thứ lung tung, nhồi vào đầu bọn trẻ toàn thứ chả đâu vào đâu, phát mệt, mà hỏng hết cả mấy thế hệ". Mặt khác, anh cũng tự hào: "Người Việt thực ra rất tốt, nếu họ có môi trường và niềm tin".

...và trong cộng đồng dân Công giáo

Ngoài mạng xã hội, cộng đồng dân Công giáo ở Sài Gòn rất quan tâm đến cuộc chiến Nga - Ukraine, do linh hướng từ Đức Giáo hoàng Francis. Ngay trong ngày 2/3, khởi đầu mùa chay của dân Công giáo, cộng đồng giáo dân ở Sài Gòn đã ăn chay và dâng lễ cầu nguyện cho hòa bình Ukraine. Trong thánh lễ, một số linh mục đã cập nhật tình hình chiến sự Nga - Ukraine với quan điểm ủng hộ Ukraine.

Cha tôi gần 90 tuổi mỗi ngày đều theo dõi tin tức trên kênh YouTube của Vatican Tiếng Việt và ông tỏ ra đau buồn trước mất mát của người dân Ukraine. Cha tôi tin lời cầu nguyện của Đức Giáo hoàng và tin lời cầu nguyện của chính mình sẽ giúp cho chiến tranh sớm chấm dứt và không lan rộng toàn cầu.

Hy vọng cha tôi đúng.

Bài thể hiện quan điểm riêng của Song May, viết từ Sài Gòn.

Theo BBC